Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya Chrome kullanmalısınız.
(Konuyu açmadan önce başlıklardan birinden beş kelime alarak arama yaptım,yine de konu tekrarı ise affola)
Boğaziçi-Geçitkale köylerine karşı Rumların
1967'de giriştiği imha harekatının
perde gerisi gelişmeleri
Kıbrıs adası, 1570 yılında binlerce şehit verilerek atalarımız tarafından vatan yapılmıştır.Vatanlaştırılan bu topraklarda kök salan atalarımızın varlığına ada sakini Hristiyan Ortodoks nüfus hiç tahammül göstermemiş ve bugün dahi göstermemeye devam etmektedir. Başpiskoposluğun 1578'de çözüm şekli olarak Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanması (ENOSİS) kararının uygulanması politikası çeşitli manevralarla sürdürülmektedir.
21 Aralık 1963'te Rumların giriştiği soykırım girişimi sonucu, can, mal ve namusunu korumaya çalışan Türkler, güvenlik ve korunma ihtiyacı ile Türk nüfusun yoğun olduğu bölgelere yerleşir. Dolayısı ile nüfus artışı ile sonradan kantonal bölgeler olarak adlandırılan bu yerleşim yerleri de tehdit kabul edilerek saldırıya uğrar, ekonomik abluka altına alınır. Fakat Türkler her şeye karşın yine de Rum mezalimine karşı direnir.
Rum fanatizmi bu defa ellerine geçirdikleri sahte Kıbrıs Cumhuriyeti egemenlik ve bağımsızlık vasıflarını ileri sürerek ada içerisindeki bu Türk yerleşim bölgelerinden geçen ana yolları kontrol altına almak ister. Bu nedenle gereksiz yere Rum polis devriyelerini Türk yerleşim bölgeleri içine sokmaya ısrar eder:
Mağusa – Karpaz ana yolu üzerindeki Yeşilköy'e 10,11 ve 12 Mart 1964 tarihlerinde saldı-rarak Türk direnişini kırıp köy ana yolu üzerindeki kampa 291 nci Piyade Taburunu konuşlandırır.
Gaziveren – Lefkoşa yolunu güvence altına almak maskesi ile 19 Mart 1964 Gaziveren'e saldırı düzenlenir. Aynı gün Çamliköy-Lefke yolu bahane edilerek saldırı bu bölgeye de sirayet ettirilir.
22 Nisan 1964 Bağlıköy-Gemikonağı yolu için; aynı gün Mağusa-Karpaz ana yolunu emniyete almak maksadı ile bu günkü Gülseren Kışlası'nın olduğu yer işgal edilir. Çevrede yaşayan Türkler evlerinden kovulurlar.
24 Nisan 1964 tarihinde Lefkoşa – Girne yolu Boğaz bölgesine saldırı düzenlenir.
20 Temmuz 1965 Alaniçi-Atlılar-Boğaziçi yolunu emniyet altına alma bahanesi ile Atlılar köyüne Rum polis baskını yapılarak Türk evlerinde arama yapılarak Türklere göz dağı verilir.
2 Kasım 1965 Mağusa-Karpaz yolu üzerindeki Sakarya Türk mahallesine saldırılır. Anayol üzerindeki Türk evlerine el bombaları atılarak kan dökülür. Bir çok Türk şehit edilip yaralanır.
18 Kasım 1965 Mağusa-Lefkoşa yolu üzerindeki Baykal Türk mahallesine silahlı polis devriyeleri ihdas ederler. Polis devriyeleri Topçuköy, Zeybekköy gibi yerleşim yerlerinde de devam ederler.
Sonuçta bu yıl 39 ncu yıl dönümünü andığımız Boğaziçi- Geçitkale köylerine karşı Rumların giriştiği harekatına gelinir. Rumların bu harekata Yumruk – Gronthos adını, Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün de silindirle ceviz kırma harekatı isimlerini verdiği imha planının hazırlanıp uygulanması ve sonuçları Kıbrıs Türk toplumunun özgürlük ve varolma mücadelesinde silinmeyecek derin izler bırakmıştır.
Rumların giriştiği Türkleri imha harekatının kronolojik gelişimi ve sonuçları:
1966-1967 yıllarına kadar Geçitkale ve Boğaziçi köylerinde zaman zaman trafikten kaynaklanan olaylar olmuş ve Türkiye Büyükelçiliği ve Barış Gücünün müdahaleleri ile geçiştirilmiştir. Bölge halkının sosyal, ekonomik ve savunma alanındaki ihtiyaçlarını karşılamak maksadı ile yeni atılımlara girişir. Rum tarafı bu girişimleri tehdit görerek kendi sahte yönetimlerinin egemenlik ve hükümranlık haklarını empoze edecekler diye bölgede olaylar çıkarırlar. Makarios Rum polis teşkilatını takviye için 12 Aralık günü Çekoslovakya'dan 3 Taburu teçhiz edecek miktarda piyade havan ve tanksavar silahı ikmali yapar. Yunan hükümetinin ikmalden haberi yoktur. Atina-Lefkoşa arasında sorun yaratır.
Geçitkale köy otobüsünde isim değişikliği yapılır. Eski isim köfünye yerine otobüse Geçitkale ismi yazılır. Rumlar Türk şoförü tehdit ve cezalandırırlar. Bahane arayan Rumlar derhal 240 kişilik bir piyade birliğini Geçitkale güneyindeki İskarino köyüne intikal ettirerek köye konuşlandırırlar. Arkadan birlik çevre gözetleme yerleri ihdas ederek mevziler inşa ederler. Geçitkale köyünün ortasında ve ana yolda bulunan polis binasına Türk bayrağı çekilir. BM Barış Gücü ve Rum tarafı tepki gösterir.
21 Nisan 1967 tarihinde Yunanistan'da ihtilal olur. İhtilal sonucu Kıbrıs'taki ENOSİS yanlıları cesaretlenir ve Türk toplumuna karşı baskı ve tahriklerini artırmaya başlarlar.
20 Temmuz 1967 günü karma köy Boğaziçi'ne İskarino Rum Polis Karakolu devriyesi girer. Karşılıklı ateş teatisi olur.
21 Temmuz günü Geçitkale köyü içerisinden geçen bir RMM landroverine, köy mücahitlerinin ateş açtığı iddia edilir.
29 Temmuz 1967 günü İskarino Rum köyünde konuşlu RMM birliği Boğaziçi köyüne geceleyin taciz atışı yapar.
9 Ağustos 1967 günü Yunan Cunta Lideri Albay G. Papadopulos Makarios'un davetlisi olarak Kıbrıs Rum Kesimine gelir. Kendisine adadaki durumla ilgili bilgi sunulur. ENOSİS’i destekleyen Cunta lideri, Türklerin kantonlarını genişletmelerine müsaade edilmemesi talimatını verir.
12 Ağustos 1967 günü Rumların Geçitkale Tabur Komutanına yönelik bir suikast sonucu Alaminyo köyünden Halil İsmail, Fevzi Mustafa, Mehmet Fevzi, Mustafa Fevzi, Altay Hüseyin şehit olur. Geçitkale Tabur Komutanı Çetin'in bölgedeki bir havuzda yıkandığını tespit eden Rum İstihbaratı ona suikast tertipler ve hazırlanan Bubi tuzağını Alaminyo yolunda bir noktaya koyar. Elemanları tuzağı oradan alıp havuza götürmeden önce olaydan habersiz Mustafa Fevzi traktörde 8 ve 9 yaşında iki küçük evladı ve diğer iki köylüsü ile giderken yolda süslü paketi görerek traktörün yanında açmaya yeltenirler ve beşi de orda şehit olur.
07 Eylül günü İskarino Rum polis karakolundan bir landrover Boğaziçi köyünden geçmek ister. Köy mücahitleri yola kurduğu barikatı açıp giderler. BM Barış Gücü, Makarios ve Grivas'ın artık çatışmadan yana olduğunu kavrar. Olay BM Güvenlik Konseyi'nde ele alınmak ister fakat Rumlar buna yanaşmaz.
16 Eylül günü Barış Gücü Rum polis devriyesine eskortluk yaparak köy içerisinden geçmek ister. Türk mücahitleri yolu kapadığından Barış Gücü Binbaşısı Charles Huxtable ve birlik Başçavuşunun mücahitler tarafından itilip tartaklandığı iddia edilir.
19 Eylül 1967 günü Rum İçişleri-Savunma Bakanlık müdürü Bakan Polikarpos Yorgacis'in talimatı üzerine RMM Komutanı Korgeneral Georgias Moronis'e polis devriyesinin RMM tarafından eskortlanması için yazı gönderir.
27 Eylül 1967 tarihinde RMM Komutanı G. Maronis, Kıbrıs Yüksek Savunma-ASDAK Komutanı tedhişçi G.Grivas ile iştişare sonucu bakanlığa Boğaziçi köyünde Barış Gücü yardımı ile Rum polis karakolu kurulmasını önerir.
28 Eylül günü G.Grivas savunma konuları ve Geçitkale bölgesindeki durumla ilgili istişarelerde bulunmak maksadı ile Atina'ya gider.
Devre içerisinde Türkiye Cumhuriyeti ile polis devriyeleri hususunda diplomatik istişarelere devam edilir. Birleşmiş Milletlere Rum polis devriyelerinin gereksizliği izah edilir. Rumların amaçlarının gerginlik yaratmak, barış ve normal hayat şartlarını değiştirmek olduğu izah edilir. Fakat adada tek hükümranlık ve egemenlik hakkının kendilerinde olduğu düşüncelerinden hiç fedakarlık yapamayacakları düşüncesinde devam ederler.
03 Ekim 1697 günü RMM saat 18:15'de 353.768 sayılı mesajda bölgede Türk kantonu kurulmasını önlemek maksadı ile polis devriyelerinin devamı gerektiği izah edilerek RMM'nın polis devriyelerine refakat etme onayı talep edilir.
7, 11, 13, 16, 17, 18 Ekim tarihlerinde Rum liderliği Barış Gücü ile görüşmelere devam eder.
10 Ekim günü George Grivas'ın Atina'dan döneceği fakat son anda dönüşünü ertelediği uçak infilak sonucu Rodos Adası yakınında denize düşer. Gözler EOKA'cı Polikarpos Yorgacis'e çevrilir. Fakat olay açıkça tartışılmaz. Sonradan Makarios ve cunta olayın BM Güvenlik Konseyine götürülmesini tavsiye eder. Makarios tutumunu sürdürür.lideri Papadopulos'a karşı suikastlar düzenlenince Polikarpos Yorgacis 15 Mart 1970 de öldürülür.
22 Ekim 1967 tarihinde Yunan Savunma Bakanı Emekli General Grigorios Spantidakis Kıbrıs Rum Kesimini ziyaret eder. RMM harekat odasında kendisine Kıbrıs'taki genel durum, Geçitkale bölgesinde polis devriyesi ile ilgili durum hakkında brifing verilir. Rumlar arasında %25-30 oranındaki komünist gücünün de tehlike arz ettiği gündeme gelir. Adaya sahte kimliklerle gelen Yunan Tümeni mensuplarının da yasal konumları olmadığından tehlikeler izah edilir.
31 Ekim günü saat 10:00 da Makarios'un başkanlığında, Glafkos Klerides, Polikarpos Yorgacis, tedhişçi G.Grivas, RMM Komutanı General Georgios Moronis, Adsak İstihbarat Daire Müdürü Albay Panayotis Tsatsanifos, Adsak Kurmay Başkanı Albay Grigorios Mbnanos'un katılımı ile Geçitkale bölgesindeki durum ve harekat tarzı tartışılır. Makarios'un sözde devletin egemenlik ve hükümranlık haklarından doğan yasal haklarının yerine getirilmesi, Türklerin kantonal bölgelerinin genişletilmesinin önlenmesi bakımından polis devriyelerinin elzem olduğu görüşüne herkes katılır. Toplantı tamamlandığında Rum Polis Genel Müdür Yardımcısı Savvas Antoniyu odaya girer ve P.Yorgacis'e “R.R.Denktaş Çayırova'da Binbaşı Kiryakos Karistineos tarafından kaçak olarak adaya girerken tutuklanmıştır” mesajını iletir. Makarios işin ciddiyetinden güvenlik birimlerinin öğleden sonra toplanıp tutum belirlemeleri talimatını verir. Öğleden sonraki toplantıya G.Grivas, G.Klerides, P.Yrogacis, Kıbrıs'taki Yunan İstihbarat sorumlusu Yarbay Panayotiz Sideridis, RMM Komutanı General Moronis, Albay Tsanifos katılır. R.R.Denktaş tutuklanmasını müteakip Lefkoşa'da Yüzbaşı Elefterios İoannidis'in komutasındaki askeri inzibat bölüğü kışlasına taşındığından G.Grivas'ın sorumluluğu altındadır. Polikarpos Yorgacis derhal öldürülmesini teklif ederken, Makarios ve diğerleri bu teklifi redderek Yunanistan ile istişare etme kararı alınır.
1 Kasım günü Albay Tsatsanifos Atina'ya giderek R.R.Denktaş'ın tutuklanması ve Geçitkale ile ilgili olarak Yunan Genel Kurmay Başkanlığı ile görüşür ve G.Grivas'a telefonla polis devriyesinin RMM tarafından eskortlanmasının ve R.R.Denktaş'ın da RMM kontrolünde kalmasının onaylandığını bildirir.
2 Kasım 1967 günü Yunan Genel Kurmay Başkanlığı Makarios'un ısrarı üzerine tutuklu R.R.Denktaş Rum polisine teslim edilir. Makarios polis devriyesi ile ilgili uygulamaya kısa ara verilmesini ister.
3 Kasım 1967 günü Adsak 2 nci Kurmay Daire Müdürü Albay P. Tsatsanifos Atina'dan adaya döner. Atina'nın polis devriyesini RMM'nin refakatini onayladığını bildirir. Fakat Makarios BM Genel Sekreteri'nden cevap beklediğinden polis devriyesinin başlama tarihinin bekletilmesini ister.
09 Kasım 1967 günü BM Genel Sekreterinden cevap gelir fakat cevap Makarios'u tatmin etmez ve derhal polis devriyesinin RMM refakatinde başlaması talimatını verir.
11 Kasım 1967 günü tedhişçi G.Grivas Yumruk-Gronthos harekat planının hazır olduğunu duyurur. Harekat planının Türklerin her türlü karşı koymalarına karşı hazırlandığını; Lefkoşa'da Yunan Alayı dahil tüm RMM birlikleri Türk Hava Kuvvetlerinin hava harekatına karşı kışlalarını boşaltır. BM, adadaki ABD Büyükelçisi Mbeltser
13 Kasım 1967 tarihinde 198 nci ve 185 nci Topçu Taburları, Polis Çevik Birliği, 57 MM G.T.T. mangası, 91 nci Sıhhiye Bölüğü, 32 nci Komando Taburu, bölgeye intikal ettirilir. Tüm birlikler Komando Yarbay Kostantinu Kritiko'nun harekat kontrolüne verilir.
14 Kasım günü tedhişçi G.Grivas Adsak G-3 Albay Kostantinu Vasila, G-2 Yarbay Nikolau Margariti ile birlikte harekat bölgesini ziyaret eder. Saat 13:00'de bölgede Barış Gücü sorumlusu Binbaşı Bob Pascoe'ye İskarinu Rum polis karakol çavuşu polis devriyesinin 15 dakika sonra yapılacağını telefonla bildirir. Barış Gücü Rum başvurusunu usulsüz olduğu gerekçesi ile red eder. Saat 13:30 da iki polis devriyesi RMM zırhlı ve piyade personel refakatinde Boğaziçi köyüne girerler. Arkadan tedhişçi G.Grivas köye bir kabadayı gibi girerek köylüyü tehdit eder.
15 Kasım 1967 günü saat 10:00 da başlayıp saat 14:35'e kadar polis devriyesi üç kez tekrarlanır. Son devriye esnasında Barış Gücünün de tespit edemediği fakat sonradan anlaşıldığına göre ilk ateşin Rumlar tarafından açılması üzerine Boğaziçi ve Geçitkale köyleri ateş çemberi içine alınır. Rumların imha harekatı bittiğinde geride aralarında 90 yaşındaki Mehmet Emin Sait'in yakılarak, 85 yaşındaki Cemaliye Hüseyin'in arkadan hançerlenerek şehit edildiği toplam 22 şehit ve talan edilmiş evler ile yakılan barınaklar kalır.
Sonuç olarak adada bulunan Yunan Tümeninden 7300 er, 957 Subay Astsubay, tanklar ve zırhlı araçları ile birlikte, tedhişçi G.Grivas'la beraber adayı terk eder. Makarios 6000 RMM Eri ile 3000 sivil savunma mükellefini gizli terhis eder.
Boğaziçi – Geçitkale bölgesine Rum kuvvetlerinin Harekatı Tedhişçi G.Grivas Agamemnon kod ismi ile
15/16.10-11-67 günü 353837 Yunan Genel
Kurmay Başkanlığına Geçitkale – Boğaziçi
köylerinin temizlik harekatının başladığına
dair çektiği mesaj..
Kaynak olarak yararlanılan eserler;
Geçitkale Harekatı (Spıru Papageorgiou )
Doğrular (Grigoriyu Mbonano )
Tarafsız Asker (Tuğgen. Michael Harbottle)
Kıbrıs'ta Birleşmiş Milletler (General Gustaf Welin)
Kaynak:http://www.mucahit.net/Dergiler/dergi69/Sayfa_11.htm