Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya Chrome kullanmalısınız.
BOKS, iki yarışmacının belirli kurallar içinde, yumruklarıyla dövüşerek yaptığı bir spordur. Boks karşılaşmaları ring adı verilen, üç sıra halatla çevrili, yerden yüksekte kare biçimin de bir alanda yapılır.
Kurallar ve Puanlama
Bir boks maçı üç türlü kazanılabilir: Boksör lerden biri rakibinden daha fazla puan topla yarak maçı sayıyla kazanabilir; yere düştük ten sonra 10 saniye içinde ayağa kalkmayı ya da raundun başında ringe yeniden çıkmayı başaramayan boksöre nakavt oldu denir ve rakibi galip ilan edilir; ring hakemi ya da doktoru bir boksörün artık kendini savunamayacak durumda olduğuna karar verebilir ve rakibinin maçı teknik nakavtla kazandığı ilan edilir.
Zorunlu sekize kadar sayma pek çok maçta uygulanan bir kuraldır. Bu kurala göre, bir boksör yere düştükten sonra, ring hakemi sekize kadar saymayı tamamlamadan boksa yeniden başlanmaz; her iki boksör ayakta olsa bile hakem sekize kadar saymayı sürdürür. Rakibini yere düşüren boksör, hakemin say maya başlamasından önce tarafsız köşeye gitmek zorundadır. Gong çaldığında boksör yerdeyse sayma devam eder. Zorunlu seki ze kadar sayma kuralı daha çok ABD'de uy gulanır. Gene ABD'deki maçlarda bir raunt ta üç kez düşen boksör yenilmiş kabul edi lir.
Bokstaki önemli kuraldışı davranışlar (faul ler) şunlardır: Belden aşağıya vurmak; bir elle vururken öbür elle rakibi tutmak; rakibi yerdeyken ya da yerden kalkıyorken vurmak; rakibi itmek, kafa, omuz ya da dizle vurmak; enseye vurmak. Faul yapan bir boksör uyan-labilir, puan kaybedebilir ya da yenik sayıla bilir.
En yaygın puanlama yöntemleri raunt ve sayı sistemleridir. Raunt sisteminde, her bir raunt ta hangi boksörün daha iyi dövüştüğü belirle*nir. Rauntların çoğunda daha iyi dövüştüğü kabul edilen boksör kazanır. Sayı sisteminde, her raundun sonunda, o rauntta başarılı olan boksöre amatör boksta 20, profesyonel boks ta 10 sayı verilir. Rakibine de ona oranla daha az bir sayı verilir. Maç sonunda, daha çok sayı almış olan boksör kazanmış olur. ABD ve birçok başka ülkede puanları bir ring hakemi ve iki masa hakemi verir. Olimpiyatlar'da ring hakeminin oy hakkı yoktur; yalnızca beş masa hakemi puan verir. İngiltere'de ve bazı ülkelerde maçı kimin kazandığına çoğu za man ring hakemi tek başına karar verir.
Amatör karşılaşmalar genellikle profesyo nellerden daha kısadır ve bazen yalnızca ikişer dakikalık üç raunttan oluşabilir. Pro fesyonel boksta her biri üç dakikalık, en çok 15 raunt vardır. Genellikle her raunt arasında bir dakika ara verilir.
Tarih
Eski Yunan'da ve Roma'da spor olarak bir tür yumruk dövüşü yapılırdı; ama boksun asıl başladığı yer Londra'dır. 1719'da gezgin bir gösterici olan James Fig çıplak yumrukla yapılan basit bir boks türü ortaya attı. Lon dra'da, Tottenham Court Road'da bir ring kurarak ders vermeye başladı; kendisini şam piyon ilan etti ve gelen gidene kendisiyle dövüşmesi için meydan okudu. Ödüllü dövüş olarak adlandırılan bu boksun başlangıçta hiçbir kuralı yoktu; ısırma, tekmeleme, raki bi yere atma gibi hareketler yasak değildi. Çıplak yumrukla yapılan bu dövüşler çok acımasız oluyor ve bazen saatlerce sürü yordu.
1795-1825 yılları arasında her sınıftan insa nın çok sevdiği ödüllü boksun en tanınmış öğreticisi 1795'ten 1800'e kadar şampiyonluk unvanını koruyan "centilmen Jackson" oldu. Ama, bu yıllardan sonra ödüllü boks giderek gözden düştü. Bu düşüşün başlıca üç nedeni vardı: Birincisi, maçları izlemeye gelen kana susamış kalabalıklar; ikincisi, maçlar üzerine laşmaları yalnızca eş kilolardaki boksörler arasında yapılır. Uygulamada, her iki yarış macının da aynı sıklette (uluslararası kurallar la belirlenmiş ağırlık gruplarında) olması ge rekir.
Boks Sıkletleri Üst Sınırlar
Profesyonel
Amatör
Boksta
Boksta
Hafif sinek sıklet
49 kg
48 kg
Sinek sıklet
51 kg
51 kg
Horoz sıklet
53,5 kg
54 kg
Süper horoz sıklet
55 kg
------
Tüy sıklet
57 kg
57 kg
Yarı hafif sıklet
59 kg
------
Hafif sıklet
61 kg
60 kg
Yarı velter sıklet
63,5 kg
63,5 kg
Velter sıklet
66,5 kg
67 kg
Yarı orta sıklet
70 kg
71 kg
Orta sıklet
72,5 kg
75 kg
Yarı ağır sıklet
79 kg
81 kg
Cruiser sıklet
88,45 kg
------
Ağır sıklet
88,45+kg
91 kg
Süper ağır sıklet
91+kg
Özgürlük Savaşı
1810'da Venezuelalılar İspanyol valiyi devi oynanmaya başlanan kumar ve üçüncüsü, bazı maçların çok acımasız olmasıydı.1866'da Amatör Spor Kulübü kuruldu. Başlıca destekleyicileri olan John Chambers ve VIII. Oueensburg markisinin yönlendir mesiyle eldivenle yapılan maçlar için kurallar kondu. Çağdaş boks bu kurallara dayanmak tadır.
ABD'de boks 19. yüzyıl başlarında ortaya çıktı. İlk dönem maçlarının çoğunluğu çeşitli çiftliklerden köleler arasında yapıldı. 1880'lerde John L. Sullivan'la birlikte ABD' de boksa karşı ilgi arttı. Sullivan, dünya şam piyonu olduğunu ileri süren ilk ABD'li bok sör Paddy Ryan'ı 1882'de nakavtla yenerek dünya şampiyonluğunu kazandı.
Dünya ağır sıklet boks şampiyonluğunu ka zanan ilk Siyah boksör Jack Johnson oldu. Johnson 1908'de şampiyon olur olmaz, boks girişimcileri şampiyonluğu geri alacak bir be yaz adam aramaya başladılar. Johnson'un boks yaşamının büyük bir bölümü ırkçı önyar gılardan kaynaklanan gerilim içinde geçti.
1937'de Joe Louis ağır sıklet şampiyonu ol du; "Kara Bomba" olarak anılan Louis bu un vanı kazanan ikinci Siyah boksördü . Louis 1949'da, yenilmeyen şampi yon olarak emekliye ayrılıncaya kadar unva nını 25 kez koruyarak bir rekor kırdı.
1950'lerin en ünlü şampiyonu Rocky Mar-ciano'ydu. Boks tarihindeki en sert yumrukla ra sahip boksörlerden biri olarak kabul edilen Marciano, hiçbir profesyonel maçında yenilgi almamış tek boksör olarak 1956'da boksu bı raktı.
1960'lar ve 1970'lerde dünya boksunun en gözde kişisi Muhammed Ali oldu. Boksun en hareketli ve en çok tartışılan şampiyonlarından biriydi.
Ağır sıklet dışındaki sıkletlerde de önem li boksörler çıkmıştır. Örneğin Henry Armstrong aynı zamanda tüy sıklet, hafif sık let ve velter sıklet şampiyonluğunu elde et mişti. Tüy sıklet ve hafif sıklette George Dbcon, VVillie Pep, Joe Gans ve Benny Leo-nard gibi büyük boksörler dövüşmüştü.
Türkiye'de Boks
Boks Türkiye'de I. Dünya Savaşı sonrasında ilgi görmeye başladı. İlk boks kulübü 1919'da İstanbul'da açıldı. 1923'te Boks Federasyonu kuruldu. İlk başkanı Eşref Şefik Atabey olan Boks Federasyonu, bir süre sonra Güreş Fe-derasyonu'na bağlandı ve ancak 1945'te yeni*den bağımsız bir federasyon kuruldu.
Uluslararası ilk boks karşılaşmaları 1928'de SSCB ve Azerbaycan takımlarıyla Moskova ve Baku'da yapıldı. 1940'ta ABD'de yapılan "Altın Eldiven" amatör boks şampiyonasında Melih Acba 66 kiloda birincilik kazandı. Dub lin'de yapılan 1947 Avrupa Boks Şampiyona sında Vural İnan en teknik boksör seçildi.
Profesyonel boks Türkiye'de 1950'lerde başladı. Eski boksörlerden Mahmut Kefeli, İstanbul Boks Kulübü adıyla ilk profesyonel kulübü kurdu.
1960'larda Akdeniz Oyunları, Balkan Şam piyonası ve Avrupa Şampiyonasında birçok madalya kazanıldı. Bu dönemin başlıca bok*sörleri Seyfi Tatar, Celal Sandal, Cemal Kamacı, Nazif Kuran, Engin Yadigâr ve Kemal Yalçınkaya'dır. Cemal Kamacı profesyonel boksa geçerek 1970'te Avrupa şampiyonu ol du. 1970'lerde de Akdeniz Oyunları ve Bal kan Şampiyonası'nda basanlar sürdü. Celal Sandal yedi birincilik ve iki ikincilik, Seyfi Ta hazırlanırken, boksörlerin birbiriyle yapacağı antrenmanların yanı sıra, gölge boksu, kum torbasıyla çalışma, ip atlama ve kondisyon için koşu yapılır.
Boksörün saldın ve savunma gücü ile hızı dengesine ve harekete hazır olmasına bağlı ol duğu için duruşu çok önemlidir. Ayaklann her hareketinin bir amacı olması gerektiği her zaman akılda tutulmalıdır. Boksör, ancak yumruk atmak, rakibinin sal-dınsından kaçınmak, daha iyi bir pozisyon almak ya da yanıltıcı hareketlerle ne yapaca ğı konusunda rakibini şaşırtmak için hareket etmelidir. İyi ayak oyunlan, bir boksörün rakibine her zaman yumruk atabilecek kadar yakın, ama attığı yumruktan sonra geri çekile bilecek ve karşı saldınyı savuşturacak kadar ra kibinden uzak olması anlamına gelir.
Bunu başarmak için boksörün duruşu rahat olmalıdır. Sağa doğru biraz açılan sağ ayak, biraz öndeki sol ayakla bir denge oluşturmalı dır. Her iki ayağın ucu da hafifçe sağa dönük olmalıdır; böylece bedenin yalnızca sol yanı rakibe gösterilir. Sol kol ileride, hafifçe sıkıl mış sol yumruk çene hizasında olmalıdır. Gene yukan kalkık olan sağ kol ve çene hizasında çeneden yaklaşık 15 cm önde du ran, daha az sıkılı sağ yumruk bedeni korur. Her iki dirsek de bedeni korumak için içe doğru çekilmiş ve çene sol omza doğru eğik olmalıdır. Denge yitirilmeksizin rakibin yum ruğundan geriye kaçmayı kolaylaştırmak amacıyla beden öne doğru biraz eğik durmalı dır. Bu duruş "İngiliz" ya da "Ortodoks" biçim olarak bilinir. Bunun tam tersi yani sağ ayağı ileride duran solak boksörlerin duruşu na "ters duruş" denir.
Boksta doğru vuruş temeldir. Boksör yum ruk atarken yumruğu eldivenin içinde iyice sıkılmış olmalıdır. Parmaklar kapalı ve baş parmak ilk iki ya da üç parmağın kıvnmı içinde olmalıdır.
En yaygın vuruşlar, direk vuruş, çengel ve kroşe vuruş ile aparküt vuruştur. Direk vu ruş, sağ ya da sol yumrukla düz olarak hızla ve genellikle art arda yapılan vuruştur. Bu tür yumruk rakibin dengesini ya da zamanlama sını bozmak amacını taşır. Çengel vuruş kıvnk ve gergin bir durumdaki kolla yakın dan atılan hasar verici bir yumruktur. Kroşe de buna benzer bir vuruştur, ama ağırlık merkezinin kaydınlmasıyla yumruğa bedenin ağırlığı da katılır. Aparküt aşağıdan yukarı doğru genellikle çeneyi hedef alarak atılan bir yumruktur. Çengel vuruş, kroşe ya da apar küt rakibi nakavt edebilir.
Boksun Örgütlenmesi
Birçok ülkede yurtiçi şampiyonalan ve her düzeyde amatör boks karşılaşmaları düzenle yen ulusal bir kurum bulunur. Başlıca ulus lararası şampiyonalan Uluslararası Amatör Boks Birliği düzenler.
Aynca bazı ülkelerde profesyonel boksu yöneten örgütler de vardır. İki ayrı örgütün bulunduğu uluslararası alanda ise durum karı şıktır. Dünya Boks Derneği (WBA), ABD' nin pek çok bölgesinde profesyonel boksu denetler. Dünya Boks Konseyi (WBC) ise Avrupa, Latin Amerika ve Doğu ülkelerinde ki boks örgütlerini kapsayan, daha çok uluslar arası nitelikte bir kuruluştur. Genel olarak her iki örgüt de yalnızca kendi şampiyonlarını tanır. Ne var ki, birkaç kez iki örgüt de aynı kişiyi dünya şampiyonu olarak tanımıştır.
Donanım
Amatör boksörler, yumuşak bir maddeyle beslenmiş 227 gr ağırlığında eldivenler giyer ler. Profesyonel boksta sıklete göre, ağırlığı 170-283 gr arasında değişen eldivenler kulla nılır. Eldiven giymeden önce eller koruyucu bir bantla sarılır. Profesyonel boksörler yal nızca şort giyer, dişleri korumak için ağza lastikten dişlik, kasıkları korumak içinse şor tun içine madeni bir koruyucu yerleştirirler. Antrenmanlarda koruyucu başlık giyerler. Amatör boksörler şort ve atlet giyer, karşılaş malarda, diş ve kasık koruyucularından başka koruyucu başlık da takabilirler.
Profesyonel boksta ring büyüklüğü 5-6 m2 arasındadır. Amatör ring en az 3,6 m2 olur. Ringin köşeleri yumuşak bir maddeyle bes*lenmiştir.
Antrenman ve Teknik
Boks, çok yorucu bir spordur ve kusursuz bir sağlık ve zindelik gerektirir.
Cevap: Boks Nedir?
Harika bir spor.. bir kız mutlaka bilmeli 