Elektrik balığı...

TAHTACI

-Otağ Hanı-
Katılım
26 Eki 2010
Mesajlar
1,634
Tepkime puanı
0
Puanları
36
Konum
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti


Bazısı denizde, bazısı tatlı sularda yaşayan yüzlerce tür elektrikli balığın ortak yanı, geliştirdikleri savun ma ve avlanma yöntemidir. Bu balıklar düşmanlarından korunmak ya da avlarını etkisiz duruma getirmek için vücutlarında ürettikleri elektrik akımına güvenirler. Kas ve sinir dokusundan oluşmuş özel organlarca üretilen bu elektrik akımı çoğu kez iğne batması gibi hafif bir etki yaratacak kadar zayıftır. Oysa bazı türler insanı bile sersemletebilecek, hatta tehlikeli biçimde çarpacak kadar güçlü bir elektrik akımı üretebilirler. Bu olay gerçek anlamda bir elektrik boşalması, yarattığı etki de elektrik akımının vücuda girmesinden kay naklanan gerçek bir elektrik çarpmasıdır. Oysa çarpan balıklar denen başka bir grubun vücutta yarattığı batma, yanma ve ağrı duyu mu elektrik akımından değil, bu balıkların yüzgeç ya da kuyruklarındaki dikenlerinden akıttıkları zehrin yakıcı etkisinden ileri gelir.



Elektrikli balıkların en tanınmış üyesi, ger çek yılanbalıklarıyla hiçbir akrabalığı olma yan elektrikli yılanbalığıdır (Electrophorus electricus). Sazan balıklarıyla aynı takımdan olan bu tatlı su balığı 2,5 metreyi bulan ince uzun gövdesi ve pulsuz, kaygan derisiyle yılanbalıklarını andırır. Gövdenin yaklaşık beşte dördü, özellikle kuyruk bölümü elektrik organlarıyla kaplıdır. Güney Amerika’daki akarsu ve göllerde yaşayan bu balığın bir seferde ürettiği toplam elektrik gerilimi 500-600 volt düzeyindedir. Böyle bir elektrik boşalması da suyun sığ yerinden geçen bir atı ve üzerindeki biniciyi felç edebilir. Bu balıkların ürettiği daha hafif elektrik dalgaları ise radar işlevi görerek bulanık sularda yollarını bulmalarına yardımcı olur.



Elektrikli balıkların bir başka grubu da uyuşturanbalığı ya da torpilbalığı adıyla bilinir. Bu balıkların yaklaşık 2 metre uzunluğun daki en iri türü {Torpedo nobiliaria) Atlas Okyanusu’nda yaşar ve zamanının büyük bölümünü deniz tabanındaki kumlara gömülerek geçirir. Başının iki yanında güçlü bir akım üretebilen elektrik organlar vardır. Başın üstündeki artı kutup ile alttaki eksi kutup arasında akan bu elektrik boşalması oldukça güçlüdür. Bu etkiyle bir anda sersem leyen balıklar ve öbür deniz canlıları uyuşturanbalığına yem olmaktan kurtulamazlar. Uyuşturanbalıkları normal olarak insanlara saldırmayan zararsız balıklardır. Ama sığ sularda üstlerine basıldığı zaman, vücutlarında biriken elektriği bir anda boşaltır ve yetişkin bir insanı bile sersemletebilirler. Yavru ya da genç balıklar ancak bir el fenerinin ampulünü yakacak kadar zayıf elektrik akımı üretebilir ken, büyük uyuşturan balıkların ürettiği akım neredeyse küçük bir elektrik motorunu çalıştırabilecek güçtedir.



Afrika’nın bütün akarsu ve göllerinde, özellikle Nil Irmağı’nda çok sık rastlanan elektrikli yayınbalığı (Malapterurus electricus) da derisinin altındaki özel kas dokusundan elektrik üretir. En büyük örneklerinin uzunluğu 1 metreyi, ağırlığı 20 kilogramı aşan bu balığın 450 voltluk elektrik boşalımı da insan tehlikeli biçimde çarpabilir.



Elektrikli balıkların vücudundaki elektrik boşalması sürekli değildir; biriken elektiriği boşalttıktan sonra yeniden elektrik üretip depolayabilmeleri için aradan bir süre geçmesi gerekir.
 
Üst