Hıc Bır Devlete Aıt Olmayan Topraklar Batı Trakya`nın Hıkayesı

Mehmet Sukru Guzel

New member
Katılım
3 Şub 2011
Mesajlar
13
Tepkime puanı
0
Puanları
0
HICBIR DEVLETE AIT OLMAYAN TOPRAKLAR BATI TRAKYA `NIN HIKAYESI
BATI TRAKYA`NIN HUKUKI STATUSU VEYA BATI TRAKYA HUKUKEN KIME AIT?


Bati Trakya, doğuda Meriç Nehri ile Türkiye'den, batıda Mesta-Karasu Nehri ile Yunanistan Makedonya'sin dan, kuzeyde Rodop dağları ile Bulgaristan'dan ayrılmakta, güneyde Ege Denizi ile çevrili bulunmaktadır.

550 yıl boyunca Osmanlı idaresinde kalan Batı Trakya’da Türk hakimiyeti, bölgenin 1363’te fethedilmesiyle başlamış ve 1913’te Balkan Savaşları sırasında kaybedilmesiyle sona ermiştir. 10 Agustos 1913 tarihin de 2. Balkan Savasi sonrasinda Bulgaristan, Romanya, Sirbistan, Karadag ve Yunanistan tarafindan Romanya nin baskenti Bukres ‘ de imzalanan anlasma ile bugun Bati Trakya olarak adlandirdigimiz bolge kesin olarak Osmanli Imparatorlugu`dan Bulgaristan`a gecmistir. ( 1 )

1. Dunya Savasi oncesinde Bati Trakya ` ya ya hukuken sahip olan Bulgaristan Ekim 1915 yilinda 1. Dunya Savasi` Sirbistan a savas acarak dahil olmustur. Itilaf Devletlerini olusturan Ingiltere, Fransa ve Italya, Bulgaristan`a savas ilan etmislerdir, Bulgaristan, Almanya. Avusturya-Macaristan ve Osmanli Imparatorlugu saflarinda yer almistir ( 2 ) 29 Eylul 1918 de Bulgaristan Selanik Ateskes antlasmasi imzalayarak, savasin maglup tarafinda yer aldigini kabul etmistir. (3)

Yunanistan , ise Temmuz 1917 yilinda Ingiltere, Fransa, Italya`nin yaninda İtılaf Devletleri`I safinda savasa girmis, kazanan tarafta yer almistir ( 4 )

BIRINCI DUNYA SAVASI SONRASI BULGARISTAN VE BATI TRAKYA 29 Eylul 1918 , Selanik Ateskes Antlasmasi sonrasinda 18 Ekim 1919 tarihinde Bulgaristan ,Bati Trakya`dan askeri ve idari olarak cekilmeye baslamis, 20 Ekim 1919 tarihinde Fransiz askerlerine Bati Trakya`nin Bulgaristan tarafindan devir islemi tamamlanmistir. (5)

PARIS BARIS KONFERANSI VE BULGARISTAN İtilâf Devletlerinin Bulgaristan ile Selanik, Osmanli Imparatorlugu ile Mondros, Avusturaya Macaristan Imparatorlugu ile Villa Giusti ve Almanya ile Rethondes ateskes antlasmalarini imzalamalari ve Birinci Dunya Savasi`nda catismalarin sona ermesinden sonra 18 Ocak 1919 tarihinde Fransa``nin baskenti Paris`de 32 ulkenin katilimi ile bir baris konferansi baslamistir. ( 6 )

Paris Baris Konferansi`nda Almanya, Avusturya, Macaristan, Bulgaristan ve Osmanli Imparatorlugu ile imzalanacak olan Baris antlasmalarinin metinleri bu konferans da hazirlanmistir, bunu sonucunda Almaya ile 28 Haziran 1919 tarihinde Versailles Baris Antlasmasi, Avustura ile 10 Eylul 1919 tarihinde St.Germain Baris Antlasmasi, Bulgaristan ile 27 Kasim 1919 tarihinde Neuilly Sur Seine Baris Antlasmasi, Macaristan ile 4 Haziran 1919 tarihinde Trianon Baris Antlasmasi ve Osmanli Imoaratorlugu ile 10 Agustos 1920 tarihinde Sevr Baris Antlasmasi imzalanmistir.

Paris Baris Konferansi`nin en onemli yaptirimi Baris antlasmalarinin hazirlanmasinin yaninda bugunku Birlemis Milletler in temelini olusturan ve hukuki olarak da devami oldugu Milletler Cemiyeti`nin Paris Baris Konferansi`nda Dunya capinda bir orgut olarak olusturulmus olmasidir. Bunun saglanmasi icin Paris Baris Konferansi`nda hazirlanan ve imzalanan 5 baris antlasmadinin giris kisminda yer alan ilk 26 madde Milletler Cemiyeti sozlesmesi ( Leage of the Nations Convenant) yer almistir, bu ayni zamanda imzalanan baris antlasmalarinin uygulanmasinin ve denetiminin uluslararasi bir orgut olarak yeni kurulan Milletler Cemiyeti ne verilmesini saglamayi da amaclanmistir.

Osmanli Imparatorlugu ile imzalanan Sevr antlasmasi da bu kapsamda hazirlanmistir, ama onaylanmadigi icin hukuki bir gecerliligi hic bir zaman olmamistir. Osmanli Imparatorlugu temsilcisi Sadrazam Damt Ferit Pasa`nin imzaladigi antlasmanin da ilk 26 maddesini Milletler Cemiyeti sozlesmesi olusturmaktadir. ( Turkiye Cumhuriyeti devletinin imzaladigi Lozan Baris Antlasmasi`nda ilk 26 madde olarak Milletler Cemiyeti sozlesmesi yer almamaktadir. )

Sevr Antlasmasi, ulkemizde Birinci Dunya Savasi sonrasinda Osmanli Imparatorlugu ile Itilaf Devletleri arasinda 10 Agustos 1920 `de imzalanan baris anlasmasi olarak bilinmektedir, diger bir hafiza olarak İmparatorluğu'nun parçalanmasını belgeleyen uluslararası metin olarak akla gelmektedir. Oysa, aynı yer Fransa`nin baskenti Paris`in banliyosu olan Sevr`de ve ayni tarihte 10 Ağustos 1920 de bir değil, 9 adet Sevr Antlaşması`nin imzalanmasi söz konusudur. Itilaf Devletleri ile Sirp-Hirvat-Slovenya arasinda ki antlasma, Itilaf devletleri ile Polonya, Romanya , Cekoslovakya ve Sirp-Hirvat-Slovenya arasinda ki sinir antlasmasi, Italya ,Polonya, Romanya ,Sirp-Hirvat-Slovenya ve Cekoslovakya arasindaki antlasma ,Yunanistan ve Italya arasindaki antlasma, Osmanlı İmparatorluğu'nu parçalayan baris antlaşmasi, Itilaf Devletleri`nin Ermenistan ile yapmis oldugu antlasma, Batı Trakya'yı Yunanistan'a resmen veren Trakya konusundaki antlaşma, Itilaf Devletleri`nin Anadolu `nun paylasimi noktasinda kendi arasinda yapmis oldugu antlasma , yine Itilaf Devletleri ile Yunanistan'dan arasinda Yunanistan `da ki azınlıkların korunmasıyla ilgili olarak yapılan antlaşma ki, "Yunan Sevr'i" olarak bilinmektedir
Paris Baris Konferansi`n da 3 Kasim 1919 tarihinde yapilan 57.oturumda alinan bir karar ile kazanan taraf da yer alan ,Yunanistan devletine Birinci Dunya Savasi sonrasinda imzalanacak Baris Antlasmalari ile kendisine verilen topraklar kesinlesene kadar herhangi bir antlasma imzalamama hakki verilmistir.. ( 7 ) Yunanistan 10 Agustos 1920 tarihinde Osmanli Imparatorluk temsilcisi Sadrazam Damat Ferit Pasa, Baris antlasmasini imzalamasindan sonra Yunanistan adina Venizelos , Sevr`de imza atmistir.

NEUILLY SUR SIENE BARIS ANTLASMASI, BULGARISTAN VE BATI TRAKYA 27 Kasim 1919 tarihinde Ingiltere,Fransa , Italya ve Bulgaristan arasinda Paris`ìn banliyosu Neuilly Sur Seine de imzalanan Baris Antlasmasinin ilk 26 maddesini Paris Baris Konferansi`da olusturulan Milletler Cemiyeti sozlesmesinin 26 maddesi olusturmaktadir. EK 1 ( 8 ) Antlasmanin 1.kismi bu kisimdir.
Neuilly Sur Seine Baris Antlasmasi’nin 2.kismi Sinirlar basligi altinda yer almaktadir ve 27.madde ile baslamaktadir. Antlasmanin 27 maddesinde Bulgaristan devletinin Birinci Dunya Savasi sonrasinda Paris Baris Konferansi`nda gorusmeler sonrasin da belirlenen yeni sinirlari tarif edilmistir.

27.Maddenin 2 fikrasi Yunanistan basligi altindadir ve burada Yunanistan ile olan yeni sinirlar, diger bir deyisle Yunanistan ìn toprak kazanci, Bulgaristan `in toprak kaybi yazilmaktadir. ( 9 ) 1913 Yunanistan Bulgaristan sinirinin degisikligi belirtilmektedir, diger bir deyisle Bati Trakya burada soz konusudur.
Neuilly Sur Seine Antlasmasinin 3. Kismi Politik kisimdir, bunun da 42. ve 47. Maddeleri arasindaki kisim Yunanistan basligi altinda yer almaktadir.

Bulgaristan 3.kisimda Yunanistan basligi altinda ki 42. maddesinde Yunanistan lehine Bati Trakya olarak adlandirilan bölgeden feragat ettigini belirtirken, 46. maddede Yunanistan’ın Bulgaristan’dan alacagi topraklarda yasayan insanlarin her türlü din,dil ve irk ( etnik ) kokenini garanti altina alacagi bir antlasma yapacagi belirtilmiştir. Yunanistan burada antlasmayi Bulgaristan ile degil Itilaf Devletlerini olusturan merkezi ulkelerle yapacagi yazilmistir. ( 10 )

Bati Trakya `yi Neuilly Sur Seine antlasmasi ile kaybeden Bulgaristan, bu antlasma da 1913 Bukres antlsmasi ile topraklarina kattigi ve vatandasi yaptigi Bati Trakya da yasayan herkesi din, dil ve irk olarak kendilerini ifade edecekleri azinlik haklarinin Yunanistan tarafindan Itilaf devletlerini olusturan merkezi devletler ile yapacaklari bir sozlesmeyle verilecegini Baris Antlasmasinin 46.maddesinde belirtmistir. Bu Yunanistan acisindan Bati Trakya`yi Bulgaristan`dan almanin bir sarti, Bulgaristan acisindan da Bati Trakya `yi Yunanistan `a vermenin bir sarti olarak yer almistir. Ayrica antlasmanin ilk 26 maddesi Milletler Cemiyeti sozlesmesi olarak yer almasi, bahsi gecen 46. maddede belirtilen din, dil ve irk olarak kendilerini ifade etmesi konusunda Bati Trakya daki eski Bulgar vatandaslarinin azinlik haklari konusunda Milletler Cemiyeti`ne sorumluluk vermektedir.

Neuilly Sur Seine Antlasmasini`nin 48. Maddesi cok onemlidir, zira Trakya basligi altindaki bu madde de Antlasmanin 27.Maddesinde belirtilen sinirlar herhangi bir ulkeye yani Yunanistan a verilene kadar merkezi Itilaf Devletlerini olusturan ulkelere, Fransa, Ingiltere ve Italya`ya her turlu yonetim hakkini vermektedir , diger bir deyisle de sorumlulugunu vermektedir.

MILLETLER CEMIYETI , AZINLIK HAKLARI VE BATI TRAKYA Polonya ile Itilaf Devletleri arasinda 28 Haziran 1919 tarihinde imzalanan Versailles Baris Anlasmasi`nin azinlik haklari konusunda yer alan maddeleri , Paris Baris Gorusmeleri sirasinda savasta yer alan Itilaf Devletleri , Ingiltere, Fransa, Italya, ABD ve Japonya kendilerinin yaninda yer alan ulkelere de iletilerek benzer maddelerin kendi, antlasmalarinda da olacagini belirtilmistir. Yunanistan `in Venizelos baskanligindaki heyeti bu maddeleri tek tek gorusmus ve onaylamistir, unutmamak gerekir ki Yunanistan savasin kazanan tarafinda yer alan bir ulke olarak, baris gorusmeleri sirasinda toprak kazanci olan bir ulke olarak antlasmada imzaci devlet olarak bulunmaktadir ve bu kosullar altinda Polonya Baris Antlasmasi`nda yer alan azinlik haklari ile ilgili maddeleri ornek alarak ,kabul etmistir, ve azinlik haklari ile ilgili maddeler Paris Baris Konferansi sirasinda imzalanan 8 adet antlasmada ayni metin icerisinde yer alan cok ufak degisikliklerle ayni sekilde yer almistir

Itilaf Devletleri ile yapilan azinlik haklari konusunda ki 8 antlasma sirasi ile , 28 Haziran 1919 Polonya ile Versailles, 10 Eylul 1919 Saint Germen en Laye`de Avusturya ile, 10 Eylul 1919, Saint Gemen en Laye de Sirp-Hirvat Sloven Devleti ile, 10 Eylul 1919 Saint Germen en laye`de Cekoslavakya ile, 27 Kasim 1919 `da Neuilly sur Seine`de Bulgaristan ile, 9 Aralik 1919 `da Paris`te Romanya ile,4 Haziran 1920`de Trianon`da Macaristan ile ve en son 10 Agustos 1920 tarihinde Yunanistan ile Sevr antlasmasidir. Bu antlasmalarin tamami da 1919 yilinda kurulan Milletler Cemiyeti`nin garantisi altina verilmistir, tum antlasmalarin garantorlugunu Milletler Cemiyet-i almistir. Tum antlasmalarda azinliklarin dinsel,dilsel ve etnik kimlikleri garanti altina alinmistir
Bu antlasmalardan 5 adeti kazanan tarafta bulunan ulkelerin Itilaf Devletleri ile savas sonrasi topraklarinin genislemesi karsiliginda kazanilan topraklardaki azinliklarin haklarinin korunmasi noktasinda yapilan antlasmalar olarak gecmektedir. Bu antlasmalar Yunanistan, Polanya, Romanya , Cekoslavakya ve Yugoslavya`dir.

Birinci Dunya Savasi`nda kaybeden tarafta bulunan 3 ulke Avusturya, Bulgaristan ve Macaristan ,Baris antlasmalarinda bu maddeleri kabul etmislerdir
Savasa Osmanli Imparatorlugu olarak giren ve Baris antlasmasi`ni Turkiye Cumhuriyeti olarak Lozan ile yapan Turkiye`de bu kategoridedir.
Ayrica 6 ulke Milletler Cemiyeti`ne ulkelerinde bulunan azinliklarin korunmasi noktasinda Deklerasyon vererek, kendi ulke azinliklarini Milletler Cemiyeti korumasi , garantorlugunun altina sokmuslardir. Bu ulkeler Arnavutluk, Estonya, Finlandiya , Litvanya , Letonya ve Irak` tir.

YUNANISTAN`IN SEVR ANTLASMALARI VE BATI TRAKYA 9 Agustos 1920 tarihinde Bulgaristan Meclisi tarafindan Neuilly Sur Seine Antlasmasi`nin onaylanmasi ve hukuki gecerlilik kazanmasindan hemen bir gun sonra ,10 Agustos 1920 tarihinde Paris`in banliyosu olan Sevr`de yer alan Porselen Fabrikasi `nda Yunanistan , Ingiltere, Fransa, Italya ve Japonya ile 2 adet antlasma imzalamistir.

Birinci Sevr Antlasmasi Bati Trakya `nin Neuilly Sur Seine Antlasmasi`nin 48.Maddesi cercevesinde merkezi Itilaf Devletleri`ne birakilan yonetim hakkinin Yunanistan à devredilmesine iliskindir. Antlasmanin 1.Maddesi bu yetkinin devrini belirtir iken, 2.Maddede , Neuilly Sur Seine Antlasmasinin 27. Maddesine ve 43. Maddesine gonderme yaparak sinirlari belirtmistir, bugunku Bati Trakya olarak adlandirdigimiz bolgenin Bulgaristan`dan Merkezi Itilaf Devletleri`ne ve nihai olarak da Yunanistan`a verilmesi bu antlasma ile tamamlanmistir. ( 11 )

Bu antlasmanin 3. Maddesi`nin 2.Paragrafi`nda Neuilly Sur Seine Antlasmasinin 46 Maddesine direkt gonderme yer almaktadir. Bati Trakya`yi Yunanistanìn alma sarti olarak din,dil ve irk konusunda ki azinlik haklari acik ve net olarak yazilmistir.

Neuilly Sur Seine Antlasmasi`nin 46. Maddesi`n de belirtilen Bati Trakya`nin Bulgaristan`dan Yunanistan `a devri konusunda, burada yasayanlarin din, dil ve irk konusunda ki azinlik haklari tum Yunanistan ì kapsayacak sekilde Sevr `de yine ayni tarihde 10 Agustos 1920 tarihinde ayri bir antlasma olarak imzalanmistir. ( 12 )

2 Kisim ve toplam 20 maddeden olusan 2.Sevr antlasmasinin 1.Kismi Azinlik Haklari ile ilgilidir . Antlasmanin 1. Maddesi, Bu antlasmada yer alan 2 . ve 8.maddelerde dahil olmak uzere , 2. ve 8.maddeleri arasinda yer alan maddeleri Yunanistanìn anayasal maddeleri olarak belirtmis ve hic bir yasanin bunlarin uzerine cikamayacagi, hicbir antlasmanin bunlari degistiremeyecegi acikca belirtilmistir. ( 13 )

Antlasmanin 2. Maddesi Yunanistan da yasayan insanlarin dogumuna,milletine,dinine ve irkina bakilmaksizin ozgurluk ve esitlik getirdigi yazilidir.

Antlasmanin 8. Maddesi Yunanistan`da yasayan azinliklarin Yunan vatandaslari ile dinsel,dilsel ve irksal olarak kendilerini ifade etme haklarini garantiye almistir.

Antlasmanin 7. Maddesi nin 2 .paragrafi 1914 sonrasinda Yunanistanìn kazanmis oldugu topraklarda ki secim ile ilgilidir.

Sadrazam Damat Ferit Pasa tarafindan imzalanan Osmanli Imparatorlugu Sevr antlasmasi`nda Edirne ilini alan Yunanistan , bu antlasmanin 15. Maddesinde Edirne icin ozel bir secim sistemini kabul etmistir.. (14 )

Antlasmanin 16 . Maddesi nde Yunanistan ulkesinde yer alan azinliklarin dinsel,dilsel ve irksal haklarinin Milletler Cemiyeti garantorlugu altina alinmasini kabul etmistir.

Antlasmanin baslangic bolumunde Yunanistanìn bundan sonra edinebilecegi topraklar icinde gecerli oldugu acikca belirtilmistir. (15) Bu da Yunanistanìn 2.Dunya Savasi sonrasinda elde ettigi 12 Ada icinde bu antlasmanin gecerliligini ortaya cikarmaktadir.

YUNANISTAN `IN AZINLIK HAKLARINI BELIRTEN SEVR ANTLASMASI, LOZAN ANTLASMASI VE BATI TRAKYA24 Temmuz 1924 tarihinde imzalanan Lozan Antlasmasi ile Osmanli Imparatorlugu ile savasa giren Itilaf Devletleri, hicbir zaman onaylanmayan ve gecerliligi olmayan Osmanli Imparatorlugu ile imzaladiklari Sevr Antlasmasi tarihe karismis, 1.Dunya Savasi Lozan Baris Antlasmasi ile Turkiye Cumhuriyeti ile yapilan antlasmayla bitmistir.

Osmanli Imparatorlugu ile yapilan Sevr Antlasmasi`nda Catalca `ya kadar toprak kazaniminda olan Yunanistan, Lozan Antlasmasi ile bu kazanimlarini kaybetmis, sinir Meric nehri olarak belirlenmistir.. Edirne ili Yunanistan sinirlari disinda kalmistir.

Bu durumda 10 Agustos 1920 tarihinde merkezi Itilaf Devletleri ve Yunanistan arasinda yapilmis olan Azinlik Haklari sozlesmesi`nde 15. Madde de belirtilen Edirne ili icin ozel secim sistemin ve 7.Maddenin 2.paragrafinda belirtilen secimler icin tarih uygulamasinin yururlulugu fiilen ortadan ortadan kalkmis bulunmaktadir. Bu sebeple Lozan Antlasmasi`na Ek 16 nolu protokol olarak Ingiltere, Fransa ,Italya ve Japonya, Yunanistan ile 24 Temmuz 1924 tarihinde bir antlasma imzalamislaridr. Bu antlasmanin aslinda 10 Agustos 1924 Yunanistan Azinlik Haklari Antlasmasi`nin revize edilme antlasmasi diye nitelendirilmesi en dogru tanimdir. Lozan Antlasmasi`na Ek 16 Nolu Protokol ile , Sevr Antlasmasi`nin 7.Maddesi`nin 2. Paragrafi ve 15.Maddesi yururlukten kaldirilmistir. ( 16 )

Yunanistan , Lozan Antlasmasi imzalanana kadar onaylamadigi Sevr Antlasmalarini 29 Eylul 1923 ve 30 Ekim 1923 tasdik belgeleri ile onaylamistir. ( 17 )
MILLETLER CEMIYETI`NIN 10 AGUSTOS 1920 SEVR YUNANISTAN AZINLIK HAKLARI ANTLASMASI`NA GARANTORLUGU 24 Temmuz 1923’de imzalanan Lozan Antlasmasi sonrasinda , Yunan Meclisi tarafindan onaylanan 10 Agustos 1920 tarihli Yunan Sevr Antlasmasi i ve Lozan’da 16 Nolu Ek Protokol antlasmasinin yururluge giris tarihi 6 Agustos 1924 olarak belirlenmistir.
Lozan Baris Antlasmasi’nin yururluluge giris tarihi de 6 Agustos 1924 dir ve bu antlasmada da azinlik haklarinin korunmasi ile ilgili hususlar 37 . ve 45. maddeler arasinda yer almaktadir.

6 Agustos 1924 tarihinde her iki antlasmanin yururluluge girmesi sonrasinda , Milletler Cemiyeti toplanarak azinlik haklari konusunda hangi antlasmalari kendi garantorlugune almasi gerektigi konusunda ozel bir toplanti yapmistir ve konuyu incelemesi icin Brezilya’nin Milletler Meclisi’nde ki temsilcisi Mello Franco’dan Turkiye ve Yunanistan icin Milletler Cemiyeti`nin hangi antlasmalari garantorluk kapsamina alacagina iliskin gorus istemistir.

Mello Franco 26 Eylul 1924 tarihinde Milletler Cemiyeti Konseyi’ne sundugu raporda Yunanistan icin Lozan’da imzalanmis Ek 16 Nolu Protokolde duzenlenmis sekli ile 10 Agustos 1920 Yunan Serv antlasmasini Milletler Cemiyeti garantorlugu kapsamına alinmasini istemistir ve onerisi oybirligi ile kabul edilerek 06 Agustos 1924 tarihinde yururluge giren Yunanistan Sevr Antlasmasi`ni azinlik haklari konusunda Milletler Cemiyeti’nin garantorlugune almistir Milletler Cemiyeti Genel Konseyi`nin almis oldugu kararin numarasi C.484.1924 I dir. Bu karar tekrar 1925 tarihinde Milletler Cemiyeti 6 Assemblesi’nin alinan bir karar ile de teyit edilmistir. ( 18 )

1925 yilinda yapilan Milletler Cemiyeti 6.Genel Kurulu`nda alinan bu karar tekrar teyit edilmistir. ( 19 )

Dikkat edilmesi gereken en onemli husus, gerek Milletler Cemiyeti`nin azinlik haklari konusunda garantorlugu altina altini gerek Turkiye Cumhuriyeti acisindan Lozan Baris Antlasmasi, gerekse de Yunanistan acisindan Sevr Antlasmasi`nin yururluge giris tarihidir, 6 Agustos 1924 tarihinde her iki antlasmada yururluge girmis ve 26 Eylul 1924 tarihinde Milletler Cemiyeti garantorlugu kapsamina alinmistir.

Milletler Cemiyeti kendisini lav edene kadar ve Birlesmis Milletler kurulana kadar, Yunanistan Milletler Cemiyeti`nin garantorlugu altina almis oldugu 10 Agustos 1920 Sevr Antlasmasi ile ilgili herhangi bir itiraz da bulunmamistir.Milletler Cemiyeti de bu konuda ek bir karar almamistir.

BIRLESMIS MILLETLER AZINLIK SOZLESMELERI GARANTORLUGU VE MILLETLER CEMIYETI`NIN 2 HATASI ( TARIHIN EN BUYUK DIZGI HATASI )Ikinci Dunya Savasi sonrasinda Milletler Cemiyeti `nin kendisini lağvetmesi sonrasinda kurulan Birlesmis Milletler azinlik haklari konusunda Birlesmis Milletler sozlesmesinde bir madde yer almamistir, Milletler Cemiyeti 26 maddelik ana sozlesmesinde de azinliklar ile ilgili bir madde bulunmamaktaydi, antlasmalar ve deklerasyonlar uzerinden belirli ulkeler de yasayan azinliklar icin Milletler Cemiyeti garantorluk vermisti.

Birlesmis Milletler , 1.Dunya Savası sonrasinda yapilmis azinlik haklari antlasmalarina verilmis garantorluk konumunu ve ulkelerin sorumluluklarini kendi gundemine almistir. Birlesmis Milletler bunyesinde olusturulan Ekonomik ve Sosyal Konsey, Milletler Cemiyeti garantisi altina alinmis azinlik haklari konusunda 7 Nisan 1950 tarihinde E/CN.4/367 karari ile 1919 yili sonrasinda olusturulan azinlik haklari sozlesmeleri sistemini ve Milletler Cemiyeti garantorlugu konusunda Birlesmis Mılletler`in statusunu degerlendirmis ve her ulkeyi tek tek incelemistir, buna Yunanistan `in ve Turkiye`de dahildir. EK 21 (20)

Turkiye`yi Lozan Antlasmasi cercevesinde incelerken azinliklarin korunmasi noktasinda herhangi bir degisiklik olmadigini , Lozan Antlasmasi`nin Birlesmis Milletler`in garantisi altinda oldugunu belirtmistir. Ekonomik ve Sosyal Konsey ,Lozan Antlasmasi`nin 45 . maddesine ozel bir gonderme yapmistir . 45. maddeye gonderme yaparak “ Isbu fasil ahkam ile Turkiye`nin gayrimuslim akkaliyetleri hakkinda taninan hukuk, Yunanistan tarafindan dahi kendi arazisinde bulunan musluman akkaliyet hakkinda taninmistir”, Lozan Antlasmasi `ndaYunanistan`da bulunan Bati Trakya`daki Turk azinligi ve Turkiye`de Istanbul`da bulunan Rum azinligin ayni rejim altinda koruma altinda oldugunu belirtmistir.

Yunanistan` i incelerken, Yunanistan basligi altinda giris kisminin ilk cumlesi,10 Agustos 1920 Yunanistan `in Merkezi Itilaf Devletleri ile imzaladigi Sevr Antlasmasi ile olusturulan genel azinlik koruma rejimi ile verilen genel azinlik haklari ile 24 Temmuz 1924 yilinda Turkiye ile yapilan Lozan antlasmasi ile Yunanistan`da ki Musluman azinlik icin olusturulmus ozel sistemin birbirinden ayrilmasi gerektigi olarak yazilmistir.

Birlesmis Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi Yunanistanì azinlik haklari konusunda bu calisma da iki antlasma basligi altinda incelemistir ,10 Agustos 1920 Sevr Antlasmasi ve 24 Temmuz 1923 Lozan Antlasmasi .

Birlesmis Milletler, Turkıye Cumhuriyetì ile yapilmis Lozan Antlasmasi`ni kasdedilerek eger komsu bir ulkeye bir ulusal azinlik ozel statu ile baglanmis ise, genel azinlik haklari antlasmasi bahsedilen azinlik haklari, ozel amtlasma ile baglanmis azinlik icin gecerli degildir cumlesini yazmistir. Sonuc kisminda, genel azinlik haklari yani 10 Agustos 1920 Sevr Antlasmasi kastedilerek , Yunanistanìn sorumlulugunda degisiklige neden olabilecek bir sebep olmadigi belirtilmistir.

Lozan Antlasmasi ile olusturulmus azinlik koruma rejimi basligi altinda da Bırlesmıs Milletler, Turkiye ve Yunanistan` ìn ayri ayri konumlarinda bir degisiklik olmadigini belirtilmis, sorumluluklarin devam ettigi belirtilmistir.
Birlesmis Milletler ,Ekonomik ve Sosyal Konseyi 7 Nisan 1950 tarihli E/CN.4/367 nolu kararinda , Yunanistan’da Bati Trakya’da ki Turk azinligin haklarini Lozan Antlasmasi ile sinirlar duruma getirmistir.

Birlesmis Milletler’in , Yunanistanìn azinlik haklari konusunda Milletler Cemiyeti`nden farkli bir karar almasinin sebebi, bu farkli yorumun kokeni nedir, neden farkli bir hukuki yorum getirilmistir diye arastirma yapınca sahsim olarak , Birlesmis Milletler Ekonomik ve Soyal Konseyi`nin’in bu calisma icin referans aldigini belirttigi kitabi inceledim. Kitabin numarasi C.L.110. 1927 I ANNEX. 1927 yilinda Milletler Cemiyeti tarafindan basilmis bir kitap.. ( 21 )

Kitap, Milletler Cemiyeti tarafindan garantorlugu altina alinan azinlik haklari sozlesmelerini ihtiva ediyor Bahsi gecen kitabi inceleyince Turkiye ve Yunanistan acisindan Lozan ve Sevr antlasmalarin yururluluge giris tarihlerinin uyusmadigi, Yunanistan acisindan Sevr Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihinin 30 Agustos 1924 tarihi olarak basildigini, Lozan Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihi olarak da 6 Agustos 1924 tarihinin yazildigini fark ettim.

Milletler Cemiyeti tarafindan 26 Eylul 1924 tarihinde Brezilya temsilcisi Mello Franco tarafindan hazirlanip , C.484.1924 I tarihli ile kabul edilen , Yunanaistan icin Sevr Antlasmasi`nin azinlik haklari garantorluge alindigi kararda Yunanistan icin Sevr Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihi olarak 6 Agustor 1924 yazilmaktaydi, ayni sekilde 1925 yilinda Milletler Cemiyeti 6.Assemblesinin almis oldugu kararda da Yunanistan acisindan Sevr Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihi 6 Agustos 1924 olarak yazilmaktaydi,, ayrica diger inceledigim tum Milletler Cemiyeti resmi evraklarinda da yazilan tarih 6 Agustos 1924 olarak gecmektedir, bu sebeple 1927 yilinda Milletler Cemiyeti tarafindan basilmis kitap da Yunanistan icin Sevr Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihi konusunda bir dizgi hatasinin yapildigini farkettim. ( 22 )
10 Agustos 1920 Yunanistan Serv Antlasmasi `nin yururluluge giris tarihi olarak 6 Agustos 1924 tarihi yerine ,30 Agustos 1924 tarihi olarak kitapda basilmis, 1927 tarihli Milletler Cemiyeti kitabinda burada tarih ile ilgili olarak bir dizgi hatasi yapilmis. Lozan Antlasmasi`nin yururluluge giris tarihi ise dogru olarak 6 Agustos 1924 tarihi ile basilmis. ( 23 )

Birlesmis Milletler Ekonomik ve Sosyal Konsey`i referans aldigi Milletler Cemiyeti basimi kitaptaki Turkiye ve Yunanistan acisindan antlasmalarin yururluluge giris tarihlerine bakarak hukuki yorumda bulunmuslardir, bu sebeple yururluluge giris tarihi daha once olarak yazilan Lozan Antlasmasi`ni Bati Trakya`daki Turk azinlik acisindan temel almislardir. Genel Yunanistan Azinlik Haklari Antlasmasi olan Sevr`den once yapildigi var sayilmis, buna gore hukuki hukum verilmistir.

Milletler Cemiyeti C.L.110. 1927 I ANNEX 1927 tarihli kitabinda bir hata daha yapmistir. Kitabin Yunanistan basligi altinda antlasmalar kismina 10 Agustos 1920 yilinda Yunanistan`n Merkezi Itilaf Devletleri ile yapmis oldugu Trakya Antlasmasi yer almamistir. Bu antlasmanin 3. Maddesi`nin 2.Paragrafi`nda Neuilly Sur Seine Antlasmasinin 46 Maddesine direkt gonderme yer almaktadir. Bati Trakya`yi Yunanistanìn alma sarti olarak din,dil ve irk konusunda ki azinlik haklari acik ve net olarak yazilmis bulunmaktaydi, asil bu Antlasma Yunanistan`in Bati Trakya`yi alma sarti olarak belirtilen azinlik haklarinin verilecegi net olarak belirtilmistir,

BIRLESMIS MILLETLER` IN YUNANISTAN`DA AZINLIK HAKLARI KONUSUNDA KARAR ALIRKEN YAPTIGI 3 HATA VE BATI TRAKYA Birlesmis Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi 7 Nisan 1950 tarihinde E/CN.4/367 nolu raporunun Yunanistan basligi altinda azinlik haklari konusunda karar alirken 3 hata yapmistir,

1 - Yunanistan`daki azinlik haklari antlasmasinin kokeni incelenmemistir. Bulgaristan devletinin azinlik antlasmasi sarti ile devrettigi Bati Trakya`nin Neuilly Sur Seine Antlasmasi`nda acikca belirtilen Bati Trakya `nin toprak teslim sarti olan 46. Maddesi`ni gozden kacirmistir. Bu Madde de acikca Bati Trakya`nin Yunanistanà devredilmesinin sarti olarak din,dil ve irk konusunda ki azinlik haklarinin verilecegi net olarak yazilidir.

2 - Neuilly Sur Seine antlasmasinin 48.Maddesinde Bulgaristan devleti Bati Trakya`nin gecici olarak Merkezi Itilaf Devletleri`ne biraktigini ve bu sebeple Yunanistan ìn merkezi Itilaf Devletleri ile yapmis oldugu 10 Agustos 1920 Sevr Trakya Antlasmasi`nin 3.Maddesi`nin 2.paragrafinda bu sart acikca belirtildigi halde, bu antlasma Milletler Cemiyeti tarafindan basilan 1927 tarihli bahsi gecen kitaba alinmadigi icin , Birlesmis Milletler bu antlasmayi gormezden gelmistir, veya raportorler, Yunanistan ile Merkezi Itilaf Devletleri arasinda yapilan bu Antlasmayi hic bilmemislerdir. 10 Agustos 1920 tarihinde Yunanistan`in Sevr `de Bati Trakya ile ilgili antlasmanin ve Yunanistan`da ki Azinlik Haklari Antlasmasi`nin Yunanistan `in Sevr`de imzaladigi 2 Antlasmanin beraber incelenmesi gerekirken, sadece yururluge giris tarihinde dizgi hatasi olan Sevr Azinlik Haklari Antlasmasi incelenmistir.

3 - Milletler Cemiyeti tarafindan basilan C.L.110.1927 ANNEX I kitabi referans alinarak 7 Nisan 1950 tarihli E/CN.4/367 tarihli rapor hazirlanirken, Yunanistanìn Azinlik Haklari konusunda yapmis oldugu 10 Agustos 1920 Sevr Antlasmasi`nin yururluge giris tarihinde ki 6 Agustos 1924 tarihi yerine, 30 Agustos 1924 tarihinde ki dizgi hatasi sebebi ile Lozan Antlasmasinin yururluluge giris tarihinin daha once olmasina gore hukuki yorumda bulunmuslardir. Yunanistan `in Àzinlik haklari Antlasmasi`nda yer alan azinlik haklarini duzenleyen 2. ve 8. Maddeler anayasal madde hukmunde oldugu,hic bir yasa, antlasma ve ya degisikligin bu antlsmanin ustune cikamayacagi acikca belirtilmistir.

BATI TRAKYA`NIN HUKUKI STATUSU Yunanistan Devleti Bati Trakya`da ki Turk azinlik haklari acisindan yillardir 10 Agustos 1920 tarihinde Sevr`de imzalamis oldugu 2 antlasmadan dogan yukumluluklerini red etmektedir. Bu durumda ortaya su sonuclar cikmaktadir.

1- 1.Dunya Savasi sonrasinda yapilmis olan bir baris antlasmasinin, Bulgaristan ile yapilmis Neuilly Sur Seine Baris Antlasmasi`nin 46. Maddesi`nde belirtilen sartlar yerine getirilmemis bulunmaktadir,

2 - Merkezi Itilaf Devletleri`ni olusturan 3 ulke Fransa,Ingiltere ve Italya, Neuilly Sur Seine Antlasmasi`nin 48. Maddesine gore sorumluluklari, her ne kadar Yunanistan ile 10 Agustos 1920 tarihinde Sevr`de 2 antlasma yapmis olsalar bile, Yunanistan bu antlasmalari red ettigi icin, Bati Trakya icin devam etmektedir.

3 - Yunanistan, Merkezi Itilaf Devletleri ile Bati Trakya`yi alma kosulu olan anlasmayi yok saydigi icin, baslangic dan bugune kadar sadece Lozan Antlasmasi Bati Trakya Turkleri icin gecerli saydigini beyan ettigi icin, hukuken Bati Trakya`nin sahibi sayilamaz, Yunanistan fiili askeri isgal gucu statusunde Bati Trakya`da bulunmaktadir.

4 - Yunanistanìn bu cercevede bugune kadar Bati Trakya icin yapmis oldugu her turlu tassarruf hukuken gecersizdir. Hicbir zaman Bulgaristan vatandasligi kokenine sahip bir kisi yi hukuken kendi vatandasi olmadigi icin vatandasliktan cikaramaz. Bu sebeple Yunanistan`in vatandasliktan cikararak ulkeye sokmadigi tum Helen olmayan Bati Trakya kokenliler Birlesmis Milletler korumasi altinda Yunanistan vatandas olmadan Bati Trakya`ya geri donme ve yerlesme ve Yunanistan devletinden gormus olduklari zararlarin karsilanmasi noktasinda tazminat alma hakkina sahiptirler.

5 – Yunanistan Devleti, acikca Baris Antlasmasi`nin sartlarini cignedigi icen askeri isgal gucu statusunde bulundugu Bati Trakya`da, yerli halki hukuk disi, her Turku antlasmalari hice sayarak , kendi topraklarina sokmadigi icen Birlesmis Milletler belgelerinde gecen RASIST REJIM tarifi icerisinde hareket ettigi kabul edilmelidir..

Ek Bilgi Notu;
3370/1955 Sayili Yunanistan Vatandaslik Kanunu``ndaki 19 . Madde uyarinca Bati Trakya`ya sokmadigi Turk`lerin Bati Trakya`ya geri donusu, Birlesmis Milletler guvencesi ve korumasi altinda gerceklestirilmesi sou konusudur, Bati Trakya Turk`lerinin geri donusleri icen Yunanistan vatandasi olma yukumlulukleri bulunmamaktadir ve bu geri donusden Birlemos Milletler oldugu kadar, Ingiltere, Fransa, Italia ve Japonya`da maddi ve manevi olarak sorumlu bulunmaktadirlar. Ingiltere, Italia, Fransa ve Japonya`da sayilari 60 bini gecen tum Bati Trakya`ya girisleri engellenmis Turkler ve bu Turkler`in ailebireylerine, yeni dogan cocuklarina ve torunlarina, Yunanistan devleti ile esit derecede tazminat odeme sorumlulugu bulunmaktadir.

Yunanistan Vatandaslik Kanunu Madde 19.
“ Geri donme niyeti olmaksizin Yunan topragini terkeden baska soydan ( Yunan vatandasi ), Yunan vatandasligini ( ithageneia ) kaybetti ilan edilebilir. Bu durum, yabanci ulkede dogan ve ikamet eden baska soydan ( Yunan vatandasi ) icen de gecerlidir. Her iki velinin veya bunlardan sag olanin Yunan vatandasligini ( ithageneia ) kaybetmis olmasi halinda, bunlarin/ bunun, yabnci ulkede yerlesmis ve reset olmayan cocuklari da Yunan vatandasligini ( ithageneia ) kaybetti ilan edilebilir. Burlar hakkinda, Vatandaslik ( Ithageneias ) Konseyi`nin uygun gorusu uzerine Icisleri Bakani karar vermeye yetkilidir.” ( 24 )



Kaynakca: 1. http://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Bucharest_(1913) 2. http://en.wikipedia.org/wiki/Balkans_Campaign_(World_War_I 3. http://www.firstworldwar.com/source/armistice_bulgaria.htm 4.http://greece.russiansabroad.com/country_page.aspx?page=62 5. http://www.batitrakyalilar.com/dev/kronoloji/hazirliklar.asp 6. http://www.bibilgi.com/Paris-Barış-Konferansı 7. David Hunter Miller “ My Diary At the Conference of Paris with documents” Cilt 13, sayfa 513, 1921 Appeal Printig Company, ozel set 23, M.C arsiv no.940.918.11647 8. R 1225 / 2818 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre Isvicre 9. R 1225 / 2818 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre Isvicre 10., R 1225 / 2818 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre Isvicre 11., C.245 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 12., C.246 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 13.. C.246 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 14..C.246 Mılletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 15.. C.246 Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 16. R.1616 / C.470.1924.I Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 17. Baskin Oran ,“ Turk Yunan Iliskilerinde Bati Trakya Sorunu“, Sayfa 106 Bilgi Yayinevi 18. R 1616/38816 - C 484.1924.I Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre ,Isvicre 19. Milletler Cemiyeti arsivi, 6.General Assembly Index Book, Geneva 1925 20. BM Ekonomik ve Sosyal Konsey E/CN.4/367 sayfa 65 21. BM Ekonomik ve Soyal Konsey E/CN.4/367 sayfa 1 22. C.L.11O.1927.I ANNEX , Milletler Cemiyeti arsivi, Cenevre, Isvicre 23. C.L.110.1927.I. ANNEX ,Mılletler Cemiyeti arsivi, Cenevre ,Isvicre
24. Dr.Halim Cavusoglu“ Yunan Vatandas(siz ) Kanunlari, Sayfa 152, Naturel Yayincilik, Ankara 20