Yazı: Veneta Pavlova
2 Haziran tarihinde Hristo Botev’i ve Bulgaristan’ın özgürlüğü ile babğımsızlığı uğruna hayatını feda edenleri anıyoruz. Bundan 135 yıl önce Haziran ayının başında büyük şair ve ulusal kahraman Hristo Botev şehit düştü. 28 yaşında ölen şair, bize mükemmel şiirler ve dönemin insan hakları ve sosyal adalet fikirlerini yansıtan coşkulu yazılar bıraktı. Bulgar halkının Osmanlı İmparatorluğu döneminde yürüttüğü kurtuluş mücadelesinin doruk noktası olan 1876 Nisan Ayaklanması sırasında Hristo Botev, 200 kişilik bir çetenin başıydı. 17 Mayıs günü Romanya kıyısında Avusturyalı vapur olan Radetski’ye binen isyancılar, vapuru zorla durdurtarak Tuna’nın Bulgar kıyısında indi . Vatana ayak basan isyancılar, toprağı öpüp “korkunç, ancak şanlı” yola koyuldular.
Botev daha 28 yaşındayken Vratsa Balkanında öldü.
Vratsa Tarih Müzesinin salonlarından birinde sergilenen teşhir, Botev’i ve çetesinin yolunu anlatıyor. Burada belgeler, resimler, çete üyelerinin eşyaları ve Botev’in kılıcı muhafaza ediliyor.
“Radetski” olayı ve çetenin dramatik kaderinin Avrupa basınında geniş yer bulduğunu kaydeden müzenin baş uzmanı Valeriya Taraşoeva, şuu da ekliyor:
“Bazı yazılarda Hristo Botev antik bir kahramana benzetiliyor. Aslında kahramanca ölümünün hemen ardından Botev’in kutsal davası ile ilgili efsaneler doğdu. Botev’in hayatta olduğu bile iddia edildi. ”
Nisan Ayaklanmasının yankısı, Bulgar halkının bağımsızlık mücadelesinin uluslararası destek bulmasını sağladı. Bu şekilde 1877-78 Rus Türk Kurtuluş Savaşına yol açıldı. 2 Haziran günlerinde Vratsa, Botev’in ve çetesinin anısına adanan etkinliklerin merkezi oluyor. Daha 1884 yılında bu amaçla şehirde Botev Organizasyon Komitesi kuruldu.
“Vratsa, Büyük Bulgar olan Hristo Botev’in anıtını diken ilk şehirdir Bulgaristan’da, diyor Valeriya Taraşoeva. Anıtın açılışı, 1890 yılında şairin annesi İvanka Boteva, eşi ve kızının, prens Ferdinand ve dönemin başbakanı Stefan Stambolov’un huzurlarında yapıldı. O günden bu yana her yıldır Vratsa, çağdaş Bulgarların milli kurtuluş mücadelesinde hayatını feda edenlere saygı ile eğilmek üzere akın ettikleri bir merkezdir ”.
Çeviri : Tanya Blagova