İnebahtı'da Açan Kar Çiçekleri

Osmanlılar'ın Venediklilerin en önemli kalesi Kıbrıs'ın fethini tamamlamasından 3 gün sonra Venedik önderliğindeki Birleşik Haçlı Kuvvetleri'nce gerçekleştirilen İnebahtı Savaşı iki cephenin birbirine karşı yaptıkları iki büyük hamle olarak ortaya çıktı. Bu iki olay sonrasında Osmanlı ve Venedik arasında imzalanan anlaşma metni ise Batılıların başlarını kuma sokarak görmezden gelmeye çalışmalarına hak verecek kadar ilginç ayrıntılarla dolu. Hammer ve Fernand Braudel bu savaşın galibinin bu anlaşma sonuçlarına göre Osmanlılar olması gerektiğini söylerken Voltaire de "İnebahtı Savaşını sanki Türkler kazanmış gibidir" diyerek bu gerçeğe dikkatleri çekmiştir. İspanya'yı aracı kullanarak barış isteyen ve anlaşmayı imzalamak için Osmanlı'nın ayağına gelen Venedik Elçisi'ne Sokullu Mehmet Paşa: "Biz sizden bir ada, bir devlet alarak kolunuzu kestik, siz İnebahtı'da Donanmamızı yenerek sakalımızı tıraş ettiniz. Kesilmiş kol yerine gelmez lakin tıraş edilmiş sakal daha gür çıkar.'' şeklindeki tarihe geçen ünlü sözünü söylemiştir. İnebahtı'dan sonra galip devletler üç sene için aralarında kutsal ittifak yaptılar. Her sene 50.000 askerle, 200 gemilik bir donanma Osmanlılar’a karşı harekete geçecekti. O kış tersanelerde gece gündüz çalışılarak inşa edilen yeni donanma 1571’de denize açıldı. 1571 baharında Müttefik Avrupa Donanması, Osmanlı Donanması'nın büyük ölçüde bulunmadığı bu dönemi değerlendirmek istedi ise de yeni hazırlanan Osmanlı Donanması'nı gördüklerinde savaşa cesaret edemeyerek galibiyetin meyvelerini toplayamadılar. Yeniden denize açılan Osmanlı Donanması ise üç yıl boyunca karşısında savaşa cesaret edecek hiç bir kuvvet bulamayınca Tunus'a yönelerek bu ülkeyi haçlılardan geri aldı. İnebahtı savaşından sonra Akdeniz'de büyük çapta bir deniz savaşı meydana gelmemiş ve resmî korsanlık faaliyetleri hızla yükselme dönemine girmiştir.

1578 yılında Osmanlı Devleti ile İspanya İmparatorluğu arasında 1 yıl süreli bir barış anlaşması imzalanmış fakat İspanya'nın Hollanda ile, Osmanlı'nın ise İran ile başladıkları savaşları bir an önce bitirip Akdeniz'deki mücadeleye geri dönme düşünceleri bu savaşların uzaması sebebiyle gerçekleşmemiş ve barış anlaşmasının süresi 1579 ve 1580'de birer yıl, 1581'de üç yıl ve 1584'de de bir yıl daha uzatıldıktan sonra anlaşmanın süresi dolmasına rağmen fiili barış durumu devam etmiş ve iki devlet arasında bir daha savaş yaşanmamıştır. Avrupa ve Akdeniz-Kuzey Afrika cephelerini ilgilendiren ve Filip’in başarısı gibi görünen İnebahtı Savaşı sonuçta hemen hemen hiçbir dengeyi değiştiremezken Protestan hareketi Avrupa’da yayılmaya, Osmanlılar da Akdeniz ve Kuzey Afrika bölgesinde ilerlemeye ve kalıcı şekilde yerleşmeye devam etti. Amerika kıtasındaki problemler de bir yandan Filip’in başını ağrıtmaya devam ederken Hollanda, Gırnata ve Akdeniz’de giriştiği savaşlar, kalıcı bir netice doğurmadığı gibi, ekonominin iflasına ve İmparatorluğun da zayıflamasına sebep olmuştur.

4 Ağustos 1578 yılında Portekizlilerle yapılan "Vadi üs Seyl" savaşıyla Portekiz ağır bir yenilgiye uğratılarak Portekiz ordusu Kralı ile birlikte yok edilmiştir. Fas'ın Osmanlı himayesine girdiği bu savaştan sonra Portekizliler'in denizlerdeki kısa süreli etkinlikleri çöküş sürecine girmiş ve Osmanlı hakimiyet alanı Atlas Okyanusu'na kadar ulaşmıştır.

1588'de İngiltere'yi işgale giden İspanyol Armadası'na karşı İngiliz Elçisi William Harborne'nun Osmanlı Donanması'ndan yardım alabilmek için III. Murad'a sunduğu mektupta Osmanlı Sultanı'na neredeyse yalvarması ise, 17 yıl önce yaşanan İnebahtı'ya rağmen Osmanlı Donanması'nın kısa sürede yeniden denizlerde dünya dengelerini değiştirebilecek bir güce ulaştığını göstermesi açısından ilginçtir.

• İnebahtı Savaşı sonunda Türkler'in de yenilebileceğini öğrendiler.
• İnebahtı Savaşı sonunda 142 Türk Gemisi batırıldı veya ele geçirildi.
• 18.000 Türk Askeri şehit oldu.

• Venedik savaşlardaki kayıpları için Osmanlı'ya 300.000 Altın savaş tazminatı ödedi.
• Kıbrıs resmen Osmanlı'ya bırakılarak 69 kalesi ve ganimetlerine el konuldu.
• Venedik Donanması 60 Kadırga ile sınırlandırıldı.
• Venedik'in Zenta Adası için Osmanlı'ya ödediği 500 altınlık vergi 1.500 altına yükseltildi.
• Dalmaçya'daki Sopoto Kalesi Osmanlılar'a verildi ve Türk esirler şartsız serbest bırakıldı.
• 5 buçuk ay içinde 200 gemilik daha güçlü bir donanma inşa edildi. Galibiyetin meyvelerini toplamak isteyen yıpranmış Avrupa Donanması hiç bir girişimde bulunamadı.
• Büyük deniz savaşlarının bu savaşla sona ermesiyle Akdeniz'de resmî korsanlık faaliyetleri hızlı bir artış dönemine girdi.
• İnebahtı Savaşı sonunda 12 Haçlı Gemisi batırıldı.
• 15.000 Haçlı askeri öldürüldü, 2.000'i esir alındı.

Türkler İnebahtı Savaşı sonrası 5 buçuk ay gibi kısa bir zamanda 200'den fazla gemiyi Kaptan-ı Derya'nın emrine vermiş ve 1572 Haziran'ında tekrar Akdeniz'e açılmışlardı. Kılıç Ali Paşa inşanın yaza kadar yetişmeyeceği endişesiyle Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa'ya başvurmuş ve kendisinden özgüven dolu şu veciz sözleri duymuştu: ''Paşa, Paşa! Sen bu Devlet-i Aliyeyi henüz bilmemişsin. Vallahi bu Devlet öyle bir devlettir ki, dilerse donanmasının demirlerini gümüşten, halatlarını ipekten, yelkenlerini atlastan yapmakta zorluk çekmez."

İlginç olan bir diğer nokta ise Avrupalılar'ın İnebahtı (Lepanto) Savaşını inanılmaz boyutlarda abartarak yüzyıllarca bunun avuntusuyla yaşamış olmaları. Bu bir bakıma Avrupa'nın Türkler karşısında asırlarca yaşadığı ezikliğin de bir diğer ifadesi. Preveze'yi, Cerbe'yi, Adaları ve daha bir çok hezimeti kafalarını kuma sokup görmezden gelirken yüzyıllar boyunca Lepanto'yla yatıp Lepanto'la kalkma basitliğini göstermeleri de boy ve posları hakkında ipuçları vermektedir.