Kanser hastalarına umut olarak gösterilen gen tedavisi tartışma yarattı. Dünyada sadece Çin de uygulanan tedavinin tıp literatürüne girmediğini söyleyen kanser ve genetik uzmanları, Umut tacirliği yapılıyor dedi.
İSTANBUL - Gen tedavisi P53 geninin taşıyıcı bir virüs aracılığı ile kanserli hücreye nakledilmesi ve kanserli hücrenin kontrollü şekilde öldürülmesi esasına dayanıyor. Birçok kanser türünde en önemli genlerden biri olan P53 geninin, hücreleri kontrol altında tutma ve kontrollü bir şekilde öldürme işlevleri bulunuyor. Ancak P53 genindeki mutasyonlar hücreyi kontrolden çıkarıp kanserleşmesine, yani hücrenin kontrolsüz çoğalmasına neden oluyor. Gen tedavisinde P53 geniyle kanserli hücreleri yok etme amaçlanıyor.
Ancak kanser ve genetik uzmanları gen tedavisine temkinli yaklaştı. Türkiye den çok sayıda hastanın bazı kişi ve kurumlar aracılığı ile Çin e görderildiğini belirten uzmanlar, bu yöntem için yapılan klinik araştırmaların yeterli olmadığını söyledi.
Prof. Dr. İbrahim Güllü, Medikal Onkolog
BÜTÜN KANSERLERDE UYGULANMASI SAÇMA
Hacettepe Üniversitesi nden Prof. Dr. İbrahim Güllü, Çin de uygulanan ve kanser hastalarına umut olarak lanse edilen gen tedavisini Her tümör için ayrı bir gen tedavisi vardır. Oysa Çin de P53 geniyle bütün kanserleri tedavi ettiklerini söylüyorlar, bu nedenle kanserde tek bir gen tedavisi buldum demek kadar saçma bir şey olamaz. Şu anda Çin de yapıldığı gibi aynı gen tedavisini bütün kanserli hastalara uygulamak, olayın baştan saçma olduğunu ortaya koyuyor sözleriyle değerlendirdi.
GELECEKTE BAŞARILI SONUÇLAR ALINABİLİR
Aynı zamanda Ulusal Kanser Danışma Kurulu Başkanı olan Prof. Güllü, 20 yıldır devam eden gen tedavilerinin bazı tümörlerde etkili olduğunu ancak çalışmaların tamamlanmadığını söyledi: Şu anda melanomda etkili ama hastalığı tamamen yok edici değil, ilerlemesini durdurucu nitelikte. Melanomda kemoterapi ve radyoterapi ne kadar etkili ise gen tedavisi de o kadar etkili ama bu tedavilerin önüne geçmiş değil. Ancak diğer kanser türlerinde çalışmalar devam ediyor. Önümüzdeki yıllarda daha başarılı sonuçlar alınınca kemoterapi veya radyoterapinin yerini alabilir ancak şu anda böyle bir şey yok.
ÇİN DEKİ GEN TEDAVİSİNİN NE OLDUĞU BELLİ DEĞİL
Son günlerde ünlü isimlerin de gen tedavisi için Çin e gittiğini vurgulayan Prof. Güllü, Çaresizlik insana her şeyi yaptırır, ancak bu umut tacirliğidir. İnsanlar Çinden gelen arabaya güvenmiyorlar, Çinde yapılmış bir oyuncağın hemen bozulacağını biliyorlar ama Çin deki gen tedavisini sorgulamadan kabul ediyorlar. Çin deki gen tedavisinin ne olduğu belli değil, tıp literatürüne yansımış herhangi bir olgu yok. Yani yapılan umut tacirliğinden başka bir şey değil dedi.
ÇİN DEKİ TEDAVİNİN ONAYI YOK
Prof. Güllü, gen tedavisinin sadece Çin de yapılmasını ise hukuki boşluğa dayandırdı: Avrupa ve Amerika da gen tedavisine milyar dolarlar döken kurumlar var. Ancak onlar bu çalışmayı pratiğe geçiremiyor çünkü onları bağlayan hukuk kuralları var. Ama Çin de bu kurallardan bahsetmek mümkün değil, orada her şeyi pazarlayabilirsiniz. Bu çalışmalar FDA, NCI, NIH gibi büyük kanser kurumlarının gözetiminde yapılır. Ancak Çin deki tedavinin böyle bir onayı yok. Oysa ki patent alıp, çok büyük paralar kazanmak için hazır bekleyen bir sürü firma var. Yoksa bu pazarı Çin e bırakırlar mı, tabi ki bırakmazlar.
ÖLMEKTE OLAN KANSER HOCALARI NİYE GİTMİYOR?
Şu anda üniversite hocası kanser profesörlerinden ölmekte olanlar var. Bu insanlar neden Çin e gitmiyor? Bir kez bunu düşünmek gerekir. Eğer böyle başarılı bir gen tedavisi varsa öncelikle onkoloji hocaları giderdi diyen Prof. Güllü, Çin e giden bir çok hastamız oldu ama oraya gidenlerden tamamen iyileştim, işte filmlerim, tümör yok oldu diye gelen tek bir hasta görmedim ifadesini kullandı.
MALİYETİ 40-60 BİN DOLAR
Güllü, Bu işten kimler ne kazanıyor, bir de ona bakmak lazım. Hastaları Çin e yönlendiren aracılar var. Gen tedavisinin maliyeti 40 ile 60 bin doları buluyor. Paranın önemli bir bölümünü de Türkiye den kanser hastalarını Çin e yönlendiren kişi ve kurumlar alıyor. Ancak onkolog ya da kanser uzmanlarının değil, kanserle hiçbir alakası olmayan bazı doktorların hastaları Çin e gönderdiklerini biliyoruz. Konunun en dikkat çekici yanlarından biri de budur diye konuştu.
Prof. Dr. Haluk Onat, Tıbbi Onkoloji Uzmanı
UMUT TACİRLİĞİ YAPILIYOR
Prof. Haluk Onat da hastaların kandırıldığı görüşünde: Çin deki gen tedavisi uyduruk bir şey ve boş yere umut tacirliği yapılıyor. Basında çıkan yanlış haberlerden dolayı hastalar umutlandırılıyor. Bunu gören, tedavinin adını duyan insanlar kalkıp Çin e gidiyor, 50-60 bin dolar para veriyor. Benim bu konuda söyleyeceğim tek şey umut tacirliği yapıldığı, yazık bu insanlara.
Doç. Dr. Ender Altıok, Acıbadem Hast. Genetik Tanı Mer. Dir.
KLİNİK DENEMELERDE ÖLÜMLER OLDU
Doç. Dr. Ender Altıok ise gen tedavisinin kanser dışında hemofili, bazı kas hastalıkları, bağışıklık yetmezlikleri ve AIDS de de uygulandığını söyledi: Gen tedavileri ile ilgili klinik denemelerde bazı ölümler oldu ve bu nedenle çalışmalar rutine geçirilemedi. Çin de yapılan bu durumun Amerika da onaylanması mümkün görünmüyor çünkü klinik araştırmalar yeterli değil.
ÖNEMLİ OLAN METAZTAZLARDAKİ ETKİNLİĞİ
Doç. Altıok, kanserde gen tedavisinin var olan tümörleri yok etmekten ziyade metastazlarda önem kazandığının altını çizdi: Kanser bildiğiniz gibi yayılan bir hastalık. Dolayısıyla sadece kanserli hücre içine P53 geni vermek yeterli değil, o kütleyi ortadan kaldırabilirsiniz ama yayılmış hücreler ne olacak? Bu metastaz yapmış hücrelerin de ortadan kaldırılması için bir yol bulmak gerekiyor. Dünyadaki çalışmalar da zaten bu yönde. Üstelik bu tedavinin hayatı uzatıp uzatmadığı bilinmiyor, çünkü henüz bir iki yıldır deneniyor.