Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya Chrome kullanmalısınız.
Kıbrıs ve Azeri Manileri İrdelendi
7th July 2008
Yakın Doğu Üniversitesi’nin (YDÜ) kültürel etkinlikleri çerçevesinde dün, “Kıbrıs ve Azeri Manilerindeki Benzerlikler” konulu bir konferans düzenlendi.
Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Dairesi Müdürlüğü’nden yapılan açıklamaya göre, konferans YDÜ Atatürk Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Habib Derzinevesi tarafından Mavi Salon’da verildi. Prof. Dr. Habib Derzinevesi konferansının başında, Kuzey Kıbrıs Türkleri ile Güney Azerbaycan Türkleri’nin gelenek-görenek ve milli değerlerinin birbirine çok benzediğini vurgulayarak: “Bu iki kardeş halkın dini, dili, kültürü çok eski dönemlerden hatta Orta çağlardan başlayarak tek kültür çerçevesinde gelişmiştir. Orta Çağ Türk halklarının edebiyatında birçok ortak gelenekler görülmektedir. Oğuz Türkleri’nin masalları, halk şiiri, musikisi ve oyunları arasında bulunan eşitlikler daha çok göze çarpmaktadır. Bilindiği üzere Oğuz Türkleri sadece Azerbaycan’da, İran’da değil aynı zamanda hem Balkanlar hem Moldova hem Yunanistan (Batı Trakya) hem de Kıbrıs’ta çok eskilerden beri yaşamaktadırlar” dedi.
Prof. Dr. Habib Derzinevesi konferansında özetle şunları söyledi: “Güney Azerbaycan ve Kuzey Kıbrıs Türkleri’nin folklorunda maniler önemli bir yer tutmaktadır. Kıbrıs manileri ve Güney Azerbaycan bayatıları (manileri) arasında birçok benzerlik bulunmaktadır. Bayatı kelimesinin etimolojisinin çeşitli yorumu vardır. Bazı bilim adamları boyat (eski) sözünden alındığını, bazıları ise onun totemizmle ilgili olduğunu öne sürmektedirler. Bilim adamlarının birisi Bayatı’nın Oğuzların Bayat Boyu’nda geldiğini söyler. Türk halkının mitolojisinde Oğuz Han’ın oğlu Gün Han’ın oğullarından birinin adının Boyat olduğu bellidir. Azerbaycan Halk Bilimi araştırmacısı olan Selman Mumtaz da bayatı sözünün kökeninin Oğuz Han’ın torununun adı ile bağlı olduğunu söylemektedir. Bayatı form ve şekil özelliklerine göre şiir türlerinden ayrılmaktadır. Güney Azerbaycan bayatıları aynen Kıbrıs manileri gibi dört diziden ibaret yedişer heceli şiirdir. Burada irinci, ikinci ve dördüncü dizeler kafiyeli, üçüncü dize ise serbesttir. 1. ve 2. dizeler bayatılarda çok önemli sayılmaktadır. Kafiyesiz olan üçüncü mısra bayatının özüdür. Kıbrıs Türk toplumunda mani söyleme geleneği oldukça yaygındır. Güney Azerbaycan bayatılarından farklı olarak Kıbrıs manilerinde cinaslı kafiyeler yoktur. Azerbaycan bayatılarında ise cinaslı kafiye önemli yer tutmaktadır. Manilerin konuları yaşamla ilgilidir ve yaşamla başlayan, onunla devam edecek bu temelin başında, aşk ve sevgi ön plandadır. Manilerde vefasızlık, kıskançlık, kadere isyan, güzellik, ölüm, evlenme ve başka hayatla ilgili konular işlenmektedir. Kıbrıs Türkü 1878’den 1974 Mutlu Barış Harekatı’na kadar büyük acılar çekmiş, Kuzey ve Güney Azerbaycan Türkü de 1828’den itibaren ikiye bölünüp, halen bu bölünmenin acısını çekmektedir. Özetle diyebiliriz ki Kıbrıs Türkü ile Azerbaycan Türklerinin sosyal yaşamı, adet ve gelenekleri aynıdır ve bunlar Halk Edebiyatı’nın sevilen anonim ürünleri olan manilerde de yaşamaktadır.”
Posted in YDÜ Duyuruları