Lefkoşa'nın Tarihi Mekanları

Ay Katun · 20 Ağu 2008

AKKAVUK MESCİDİ

Toros Sokağında bulunan kesme taştan yapılmış enine dikdörtgen planlı bir yapıdır. 1895 yılında mescidin yerinde çok küçük bir mescit bulunmaktaydı. Ancak çok küçük olması nedeniyle 1904 tarihinde yeniden inşa edilmiştir. Giriş kapısının karşısındaki güney duvarında, bir mihrap, yanında ise sonradan yapılan bir minber bulunmaktadır.
Mevcut yapının son cemaat yeri kuzeyde olup önde iki, iki yanlarda ise birer çift merkezli açıklığı vardır. Kemerlerin araları daha sonraları camlıkla kapatılırken, döşemeside karo mozaik olarak değiştirilmiştir. Son cemaat yerindeki basık kemerli kapıdan mescit harimine girilmektedir. Zemini ahşaptır. Kiremit örtülü kırma çatı, kuzey-güney yönüne uzanan iki kemerle taşınmaktadır. Giriş kapısının karşısındaki güney duvarında bir mihrap yanında ise sonradan yapılan ahşap bir minber bulunmaktadır.

BÜYÜK MEDRESE (ALİ RUHİ) ÇEŞMESİ

Kıbrıs valisi Ali Ruhi Efendi Lefkoşadaki Sultan II.Mahmut Kütüphanesini yaptırırken, kuzey tarafına ‘Büyük Medrese’ ile birlikte bu çeşmeyi de yaptırmıştır. O dönemde Medreseyle kütüphane birbirini tümleyen elemanler olarak görülmekteydi. Ancak medrese bakımsızlıktan harap olduğundan, Selimiye Meydanı’nın 1932 yılındaki düzenleme çalışmaları sırasında ortadan kaldırılmıştır. Büyük Medreseden geriye kalan kare planlı çeşme ise 1980’li yıllara kadar Sultan Mahmut kütüphanesi’nin kuzeydoğusundaki binaların arkasındaki bir bahçede yer almaktaydı. Daha sonra etrafına inşaat yapıldığından yapılan binanın içinde kalmıştır.

ARAB AHMET PAŞA CAMİİ

Lefkoşa’da en iyi korunmuş Osmanlı eserlerinin en güzel örneklerinden biri olup, Kıbrıs fatihlerinden Arap Ahmet Paşa’nın adına izafeten 1845 yılında aynı adı taşıyan mahallede inşa edildiği kaydedilmektedir. XVI. y.y. klasik Osmanlı uslubunda düzgün kesme taştan inşa edilmiş, kare planlı ana mekana sahip olan caminin, yarım küre şekilli bir kubbesi ve öndeki son cemaat yerinin üzerinde ise üç küçük kubbesi vardır. Caminin tabanında iyi korunmuş durumda Orta Çağ’a ait bazı mezar taşları bulunmaktadır. Caminin bahçesinde bir şadırvan ve İshak Paşa ve Kamil Paşa gibi Türklere ait mezarlar bulunmaktadır.

ARASTA

Arasta Lefkoşa Suriçi bölgesinin en önemli alışveriş mekanlarından biridir. Ayakkabı ve tekstil satışının yapıldığı bu sokak Belediye Pazarına yakınlığı nedeniyle çok popüler bir sosyal buluşma alanıydı.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

ERMENİ KİLİSESİ

Kökeni 13.yy’a dayanan bu Ermeni Kilisesi, Suriçinin batı tarafında yer almaktadır. ‘Lady Tyre’ın Kutsal Manastırı’ adıyla bilinen orjinal kilisenin zamanında Kıbrıs’taki ana Kadınlar manastırı olduğuna inanılmaktadır. Kudüs Şehrinin düşüp dini inançların patlama yaratıp yayıldığı zamanlara denk gelmektedir. 1308 yılında, her ne kadar Kral II. Henry yeni manastırın yapımını başlattımışsa da yapımı tamamlanamamıştır. Bugün bile binanın görünüşünde, klisenin 1.yy’in ilk on yılında yapılmış olduğunu ve bitirilemediğinin işaretleri hissedilmektedir. Osmanlıların Kıbrıs’ı fethinden sonra Ermeniler için kiliseye dönüştürülmüştür.

AY LUKA KİLİSESİ

Adını Aziz Luka’dan alan kilise 1758 yılında Başpiskopos Philatheos döneminde yapılmıştır. 1950 yılı sonrasında belli süre kullanılmayıp korunmayan bina kullanılmaz hale gelmiştir. 1985-1986 yıllarında Eski Eserler ve Müzeler Dairesi ile Halk Sanatları Derneğinin işbirliğiyle restore edilmiştir. Günümüzde Halk Sanatları Derneği (HAS-DER) idari merkez binası olarak kullanılmaktadır.

AZİZ EFENDİ TEKKESİ ( AZİZİYE TEKKESİ)

Aziz Efendi türbe ve tekkesi Belediye Pazarının güneydoğu köşesinde yer almaktadır. Sultan II.Selim’in Kıbrıs’ı fethi sırasında 1570’de şehit düşen Müftü Aziz Efendi’nin anısına inşa edilmiştir. İlk mezar olarak inşa edilen yapı sonradan mescit ve yardımcı binalar eklenmesiyle tekke haline getirilmiştir. Aziziye Tekkesi ismiyle de bilinmektedir.
Mescit ile türbe 1963 yılına kadar çarşı esnafı ve özellikle de kadınlar tarafından ibadet ve adak amaçlarıyla kullanılmaktaydı. Yapıya Belediye Pazarı’na açılan kapısından girilmektedir. Önce küçük dikdörtgen bir odaya, oradan da aşağıya doğru uzanan birkaç basamakla üstü kısmen kapalı bir avluya ulaşılmaktaydı. Avluda hazneli bir çeşme bulunmaktadır. Avlunun doğusundaki kapıdan orijinal ahşap döşemeli olan mescide girilmektedir. Mescidin ahşap tavanı doğu- batı yönüne uzanan iki kemerle taşınmaktadır.

BAYRAKTAR ORTAOKULU BİNASI

Yaklaşık 400 yıllık Türk döneminde adanın başkenti olan ve Türk karakterini kazanan Lefkoşa Şehri, çeşitli dönemlerin mimari eserleriyle doludur. Özellikle Selimiye Cami Çevresindeki en önemli binalardan bir tanesi olan Turizm ve Çevre bakanlığı Binası dikkat çeker. 1929 yılında Evkaf murahhası Mehmet Münir Bey tarafından yapımına başlanan bu binalar,üç parça iki katlı taş binadan oluşmaktadır. İlk zamanlarda Kıbrıs Türk Lisesi olarak hizmet veren bina,sonraları lisenin Girne Kapısındaki yeni yerine taşınmasıyla fonksiyonu değiştirlmiş ve belli bir süre Mücahit Kışlası olarak kullanılmıştır. Sonradan Bayraktar Koleji’nin buraya taşınmasıyla bir eğitim merkezi olarak varliğina devam etmiştir. Şu anda turizm sektörünün geliştirilmesini sağlayacak bir kompleks haline getirilmiştir. Bu tadilat ve restorasyon çalışmaları binaların tarihi değer ve özelliklerini koruyacak şekilde planlanmıştır.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

BEDESTEN

Selimiye Camisinin güneyinde yer alan Bedesten, XIV.yy’a tarihlenen Gotik nizamda inşa edilmiş bir kilise yapısıdır. Yapı, Venedik hakimiyeti döneminde St.Nicholas Kilisesi adı altında, Ortodokslar tarafından Metropolit binası, Osmanlı hakimiyeti döneminde ise bazı değişiklikler yapılarak kapalı çarşı ve hububat deposu olarak kullanılmıştır. Bu dönemde (1573) yapının ismi Bedesten olarak değiştirilmiştir.

BEDESTEN HEYKEL MÜZESİ

Bedesten’in doğu bitişiğinde İngiliz sömürge döneminde inşa edilen iki odadan biri olan müzede Ömerge Camisi ve diğer yerlerden getirilen mezar taşları, mimari parçalar ve Osmanlı dönemine ait ahşap bir tavan sergilenmektedir.

BELEDİYELER BİRLİĞİ BİNASI

Ayasofya’nın kuzeyinde yer alan ve zaman içerisinde çeşitli değişikliklere maruz kalan bu Latin karakterli Başpiskopas Sarayı, 13. yy’ın ilk yarısında inşa edilmiştir. Bu yapıda, eski kayıtlara göre rahiplerin söylemlerini gerçekleştirip vaaz verdikleri bir locanın var olduğu belirtilmektedir. Üst katı, 1571'de ilk Osmanlı kadısı Menteşzade tarafından inşa edilmiştir. Cepheleri görünüş olarak bir kaleyi çağrıştıran ve iki katlı olan ana bina komple sarı taştan yapılmıştır. Yine sarı taş duvarcılıkla örülen alt kat kanadına, bir kulube ve birkaç pencere içeren bir üst kat eklenmiştir. Orjinal yapıdan geri kalan Gotik tarzdaki kemerli dış kapılardır. Başpikopasların makamı olan bu kompleks sonradan Türk ailelerin yerleştirildiği evlere dönüştürülmüştür. 1984 yılında restore edilen yapı, “Latin Başpikopos Sarayı”, “Küçük Mehmet Binaları” ve günümüzdeki adı olan “Belediyeler Birliği” adlarıyla anılmaktadır.
Bu projede, çok amaçlı bir yer yaratılması yoluyla kültürel mirası yaşatmak ve sonraki nesillere aktarmak amaçlanmıştır. Lefkoşanın,özellikle selimiye meydanının fiziksel ve sosyal düzenini geliştiren bu restorasyon çalışması orijinal yapıların etkisinin ve eski Lefkoşa şehrinin şehirsel değerinin yeniden canlandirilması için yapılan bir restorasyon çalışması olarak karşımıza çıkar.

BÜYÜK HAMAM

Orta Çağa ait (Lüzinyan devri) St. George Klisesinden Osmanlı devrinde Hamama çevrilmiş olan bu yapı, Evkaf Dairesi ile Kumarcılar Hanı arasında yer almaktadır. Şu anda kilisenin sadece oyularak işlenmiş giriş kapısı ayakta durmakta ve Osmanlı devrinde inşa edilmiş hamama giriş kapısı vazifesi görmektedir. Hamam, klasik hamamlara uygun olarak, soyunmalık (camekan), Soğukluk ve Sıcaklık (Halvet) kısımlarından ibarettir.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

BÜYÜK HAN

Lefkoşa’nın güney doğu tarafında yer alan bu han, Osmanlı Döneminin ilk Kıbrıs valisi olan Muzaffer Paşa tarafından 1572 yılında inşa ettirilmiştir.İç bahçesinde alt kısmı çeşme olan sekizgen yapılı bir mescit yer almaktadır. Batı kısmında da bir girişi olan hanın ana girişi sağ tarafındaki Asmaaltı Sokağına açılmaktadır.

İngiliz Sömürge döneminin ilk zamanlarından 1895 yılına kadar Lefkoşa Merkez Hapisanesi olarak kullanılan yapıya 1963 yılında fakir aileler yerleştirilmiştir. Güney tarafınının yıkılıp güneydoğu köşesinin aslına uygun inşa edilmediği restorasyon çalışmaları 1963 olayları sebabiyel yarım kalmıştır. Türkiye Cumhuriyetinin mali desteğiyle 1995 yılında yeniden başlayan restorasyon çalışmaları 2003 tarihinde tamamlanmış olup, yapı kuzeydeki sosyal ve kültürel yaşama katkı sağlayan en büyük yatırımlardan biri olarak topluma kazandırılmıştır.
Turist enformasyon merkezi olarak da kullanılan han, ziyaretçilerin ilgisini çeken Kıbrısa özgü her türlü antika, elişi ve diğer sanat ürünlerini satan dükkanlara da ev sahipliği yapmaktadır. Ufak çaplı gösterilerin ve kültürel aktivitelerin de yapıldığı handa,otantik bir Türk kahvesi; ve yerel mutfağın seçkin ve taze örneklerini sunan bir restoran bulunmaktadır. Salı ve Cuma geceleri canlı müzik eşliğinde şarap servisi yapan şarap barı da bu hana özel bir atmosfer kazandırmaktadır. Büyük han, Lefkoşaya yeniden hayat kazandırmak için şimdiye kadar yapılan ilk projelerden olup başarılı ve eşsiz bir projedir.

PAPAZLARIN MECLİS BİNASI (CHAPTER HOUSE)

Selimiye Caminin güneydoğu tarafında yer alan iki katlı bina MS XIV. yüzyılda inşa edilmiştir. St.Sophia Katedrali’nde (Selimiye Cami) göreli rahiplerin toplantı yeri olarak kullanılmaktaydı.

DERVİŞ PAŞA KONAĞI

Arabahmetbölgesindeki Beliğ Paşa sokağında yer alan yapı, 1829 yılında inşa edilmiştir. Bu iki katlı konağın sahibi Kıbrıs’ın ilk Türk gazetesi ‘Zaman’ı yayımlayan Derviş Paşadır. Zemin katı taştan, üst katı ise kerpiçten inşa edilen binanın ana salonunda sonradan eklenmiş süslü tavan işlemesi dikkat çeker. 1978-88 yılları arasında restore edilen bina 21 Mart 1988’de ‘Müze Evi’ veya ‘Etnografya Müzesi’ olarak halka açılmıştır. Binada bir ana salon, bir gelin odası, bir yemek odası ve günlük kullanım eşyalarının sergilendiği oda bulunmaktadır.

ESKİ ESERLER VE MÜZELER DAİRESİ

Haydarpaşa Caminin avlusunda yer alan ve vaktiyle ‘Rüşdiye’ olarak kullanılan bu bina daha sonraları uzun yıllar Haydarpaşa İlkokulu olarak kullanılmıştır. 1950’li yılların sonuna doğru ise Kıbrısta’ki ilk ticaret lisesi olan ‘Haydarpaşa Ticaret Lisesi’ burada açılmış olup; 1969’dan 1975 yılında kadar da burası İngiliz Okulunun emrine verilmiştir. Daha sonraki yıllarda da ‘Göçmen Yurdu’ olmuş ve uzun yıllar böyle kullanıldıktan sonra belli bir süre İskan bakanlığına bağlı ambar olarak kullanılmış,sonra da belli bir süre boş kalmıştır. Günümüze yakın bir geçmişte ise, oraya ‘Eski Eserler ve Müzeler Dairesi’ taşınmış durumdadır.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

HAYDAR PAŞA CAMİİ

XIV.y.y’da Lüzinyanlar devrinde Gotik nizamda (Gotik Çarpıcı-Style Falmboyant) inşa edilmiş St.Katerin Katedralinden, Osmanlı devrinde minare, mihrap ve mimber eklenmesiyle camiye çevrilmiş bir yapıdır. Katedralin camiye çevrilmesi ile yapıya Osmanlı ordusu komutanlarından Haydar Paşa’nın ismi verilmiştir.

İPLİK PAZARI CAMİİ

İplik Pazarı Sokağında bulunan mütevazi bir camidir. Ana salonun girişindeki yazıtta Evkaf Müdürü Mehmet Sadık tarafından 1899 yılında restore edildiği kaydedilmiştir. Kuzeybatı yönündeki son cemaat yeri düzgün kesme taştan yapılmış olmasına karşın diğer kısımları düzgün olmayan sarı taştan yapılmış, aralarındaki boşuklar ise moloz taşlarla doldurulduktan sonra üzerleri alçı ile sıvanmıştır. Son cemaat yerinin cephede üç, iki yanlarda birer kemerli açıklığı vardır. Cami hariminin ahşap çatısı doğu-batı yönüne uzanan iki kemerle taşınmaktadır. Cami harimi duvarlardaki basık kemerli pencerelerle aydınlanmaktadır. Güneydoğu duvarında basit bir mihrap, bunun yanında ise süsleme ahşap minber yer almaktadır. Minberdeki rozet ve çeşitli bitki motifli süsleme çok güzel ahşap bir işçiliğe sahiptir. Harimin kuzeydoğusunda ahşap kadınlar mahfeli yer almaktadır. Buraya kuzeydoğusundaki ahşap bir merdivenle ulaşılmaktadır. Caminin doğusundaki minare şimdiki camiden dah eski olup, ilk yapılan Hacı Ahmet Ağa Camisi’ne ait olduğu sanılmaktadır. Kapısı caminin içine açılmaktadır. Tek şerefeli, silindirik gövdeli ve külahı ise özellikle bazı cami minarelerinde olduğu gibi taşla örülmüştür. Kıbrıs’ta örme taş külahlı sayılı minareler arasında yer alması itibariyle mimari tarihimizde ayrıcalıklı bir yeri vardır. Son cemaat yerinin karşısında altıgen planlı bir su deposu bulunmaktadır. Avlunun zemini zamanla yükseldiğinden yalaklarıyla çeşmeleri yer seviyesinin altında kalmıştır. Cami günümüzde de hala ibadet yeri olarak kullanılmaya devam edilmektedir.

KUMARCILAR HANI

Asmaaltı meydanında yer alan XVII.y.y’ın sonlarına ait bir Osmanlı hanı olup Büyük Han’a nazaran daha küçük ve daha mütevazidir. Öndeki Orta Çağ’a ait kemerli bir girişle Hanın orta avlusuna varılmaktadır. Yaklaşık 56 odadan müteşekil olan binanın üst kat odaları beşik tonozlu olmasına karşın,odaların önünde yer alan revak ahşap ve kiremitle örtülüdür. Şu anda özel mülk olan han,Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından kullanılmaktadır.

GİRNE KAPISI

Surlarla çevrili eski Venedik şehrine girişi sağlayan tahkim edilmiş üç giriş kapısından birisidir. Yapıldığı dönemde Venedikli askeri mühendis Proveditore Francesco Barbaro’ya izafaten Porta Del Proveditore diye isimlendirilen şehrin kuzeyindeki bu kemerli giriş kapısı, İngiliz Sömürge İdaresi döneminde iki yanındaki surların kesilerek trafiğe açılması ile giriş kapısı olma fonksiyonunu yitirmiştir.

Osmanlı devrinde ‘Edirne Kapı’ diye bilinen bu giriş kapısının üzerinde 1821 yılında tek odalı ve kubbeli küçük bir bekçi kulubesi ilave edilmiştir.Eski kayıtlardan İngiliz Sömürge İdaresinden önce burda Horoz Ali denilen bir şahsın bekçi olarak görev yaptığı ve 1946 yılında 121 yaşında bu odada öldüğü öğrenilmektedir.Kapının güney duvarının üst tarafında II.Sultan Mahmut’un Tuğrası ve Latince bir yazıt yer almaktadır. Ayrıca kapının üst tarafındaki panellerde Kuran’dan çeşitli ayetler görmek mümkündür.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

LALELİ CAMİİ

Laleli Camisi Lefkoşa Abdi Çavuş Mahallesi Ali Ruhi Sokağı’nda bulunan kesme taştan yapılmış küçük bir Ortaçağ şapelinden camiye çevrilmiş bir yapıdır. 1828 yılında Ali Ruhi Efendi tarafından onarılmıştır. Şu anda ibadete açık bulunan caminin yıkılmak üzere olan minaresi, yakın bir tarihte yıkılarak yeniden inşa edilmiştir.
Cami, yüksek bir duvarla yoldan tecrit edilen bir avlu içerisinde bulunmaktadır. Avluya basık kemerli bir kapıdan girilmektedir. Enine dikdörtgen planlı olup içten içe 12.85x3.30m ebatındadır. Kuzeyindeki son cemaat yerinin üzerini örten eğimli çatı sivri kemerli üç açıklığı vardır. Son cemaat yerinin üzerini örten eğimli çatı sivri kemerler üzerine oturmaktadır. Bu kısımdaki duvar belli aralıklarla yapılmış iki payanda (dirsek) tarafından desteklenmektedir. Cami harimine giriş kapısı sivri kemerlidir. Kapının üst başında 1242 H (1826/27) tarihli bir yazıt bulunmaktadır.

TAŞ ESERLER MÜZESİ (Lapidary Museum)

Selimiye Camisinin doğusunda bulunan Taş Eserler Müzesi (Lapidary Müzesi), 15. yy. da inşa edilmiş Venedik tarzı bir yapıdır. Orta çağlardan kalma bir çok taş eser (armalar, mermer eserler, lahit ve sütunlar) İngiliz Sömürge İdaresi zamanında toplatılıp buraya depolanmıştır. Giriş kapısının karşısında görkemli taş işlemeli pencere, eskiden Sarayönü meydanında olup İngiliz döneminde yıktırılan Lüzinyan sarayından getirilmiştir. En göze çarpan eserler olarak Dampierre ailesine ait lahit Adam of Antioch’a ait mezartaşı ve avluda bulunan mermerden bir St. Mark Aslanını sayabiliriz.

SULTAN II.MAHMUT KÜTÜPHANESİ

Sultan II. Mahmut Kütüphanesi, Kıbrıs valisi Ali Ruhi tarafından 1829 yılında kesme taştan inşa edilmiştir. Selimiye Camisinin doğu girişi tarafında yer almaktadır. Tek kubbeli mekanı ve önünde iki kubbeli revakıyla klasik Osmanlı mimarisini yansıtmaktadır. Kütüphane odasının iç duvarlarının üst kısmı Hoca Hasan Hilmi Efendi tarafından yazılmış II. Sultan Mahmut’u metheden bir kaside(şiir) ile çevrilidir. Odayı süsleyen bu şiir kabartma olarak yapılmış ve altın renkli bir boya ile boyanmıştır. Kütüphane, başta II. Mahmut olmak üzere tanınmış bir çok şahısların vakfettiği kitaplardan meydana gelmiş olup, şu anda bu kitaplar araştırmaları ve bakımları yapılmak üzere Milli Arşiv Müdürlüğüne teslim edilmiş ve burada korunmaktadır.

POSTANE

Sarayönündeki bu tarihi posta binası 1925 yılında İngiliz Sömürge İdaresince Posta Binası olarak inşa ettirilmiş ve kullanılmıştır. 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Ortak devletinde de Posta Binası olarak kullanılan bu yapıda, bu dönemde Türkler ve Rumlar birlikte çalışmaktaydı. 1963 olaylarından sonra Rumlar bir daha bu binaya geri dönmezlerken, binanın bazı katları Türkler tarafından Bayrak Radyosunun kullanıma verilmiştir. 1989 yılından sonra sadece zemin katı Lefkoşa Merkez Postanesi olarak kullanılan binanın harabeye dönen 1. ve 2. katlarının ve bodrum katının restorasyon çalışmaları yapılmaya başlanmış ve Aralık 2003'ta tamamlanmıştır.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

SAMANBAHÇE

19yy’da, bu alanda Şaban Paşaya ait olan ve Sur İçinde yaşayan vatandaşların meyve sebze ihtiyaçlarının karşılanması için kullanılan bir bahçe mevcuttu. Zamanla nüfusun artmasıyla toplu konut ihtiyacı artmış ve bunu karşılamak için Sur İçindeki bahçeler bu amaçla kullanılmaya başlanmıştır. 19.yy sonlarında gerçekleştirilen en büyük atılımlardan biri bu alanlardan biri olan Saban Paşa bahçesine bu toplu konutların yapılmasıdır. Bu konutlar, maddi durumları yetersiz olan ailelere sosyal bir site yaratmasıyla, bu açıdan şehir plancılığının ilk örneği olmuştur.
Bu site, Girne Kapısı’nın güneydoğusunda ve Mevlevi Tekkesinin batı tarafında yer almaktadır. Eşit parsellere bölünmüş sitede evler birbirlerine bitişik olarak sıralı bir şekilde dizilmişlerdir. Sitenin ortasında,sitenin su ihtiyacının karşılnması maksadıyla altıgen planlı, depolu ve kubbe örtülü bir meydan çeşmesi mevcuttur. 3 aşamada tamamlanan 68 konutluk sitenin ilk ve en önemli safhası 1900’de tamamlanmıştır. 1949’da 2(4) ve 1955 yılında 6(8) konut daha eklenmesiyle bugünkü şeklini almıştır. Ölçüleri ve biçimleri aynı olan bu 85m2’lik tek katlı mütevazı evlerin sofaya açılan 2 odası ve küçük birer bahçeleri mevcuttur.
UNDP’nin desteği ile Evkaf dairesi tarafından yapılan restorasyon çalışmaları 2003-2004 arasında kısa bir sürede tamamlanmıştır. Tarihi binaların rehabilitasyonu,altyapı ve peyzaj düzenlemleri açısından bu proje, NMP çerçevesindeki en önmeli projelerden biridir. Bu projenin amaç kapsamında olan hedef kitle toplumun az gelirli kesimidir.

SARAYÖNÜ CAMİİ

1820-1824 arasında II.Mahmut devrinde Ali Paşa adına inşa edilmiş olan cami, ‘Ordu Önü Mescidi’ diye isimlendirilmiştir. Osmanlı İdaresi zamanında valilik ikametgahının camisi olarak kullanılmış, 1902 yılında yıkılması ile (zelzeleden veya nedeni bilinmeyen bir sebepten), zamanın Evkaf Dairesi Müdürü İrfan Bey tarafından 1903 tarihinde yeniden inşa edilmiş ve ‘Sarayönü Camii’ diye isimlendirilmiştir. Cami, halen evlendirme dairesi olarak kullanılmaktadır.

Kesme taştan yapılmış bir yapıdır. Caminin içi geleneksel Türk stilinde olmasının yanı sıra, çatısı iki sivri kemer tarafından taşınmakta ve sağ tarafında bezemesiz bir minare bulunmaktaydı.
Kuzeye doğru sivri kemerleri bulunan bir portigo uzanmaktadır. Kısa sütunların başlıkları düz oyulmuştur. İki tanesi sekizgen ve üçüncüsü silindiriktir. Bunlar camideki diğer örneklerinin stilinden daha farklı olamyıp, Kıbrıs’ta popüler olan Gotik başlıklarından örnek alınarak muhtemelen daha sonra yapılmışlardır.

VENEDİK SÜTUNU

Venedik sütunu Kıbrısta’ki Venedik hakimiyetinin bir sembolü olarak Salamis kentinden söküldükten sonra Sarayönü camii avlusuna dikilmiştir. Altıgen kaideli, 20 ayak yüksekliğinde 70 cm çapında gri renkte granit bir sütundur. 1915 yılında İngilizler tarafından eski sarayın yıkılması ile bugün bulunduğu Atatürk meydanının ortasına yerleştirilmiştir.

SELİMİYE CAMİSİ

M.S. 1208-1326 tarihleri arasında Lusignanlar döneminde gotik nizamda inşa edilmiştir. St. Sophia Katedrali adıyla bilinen bu yapının inşaatına 1208 yılında başlanmış ve 1326 yılında ilk resmi dini törenle kullanıma girmiştir. Latin Kralları Kıbrıs Krallık tacını bu katedralde giyerlerdi. 1373 yılındaki Ceneviz saldırıları ve 1491-1547 yıllarındaki sarsıntılarından önemli derecede zarar görmüştür. Osmanlıların 1570 yılında Lefkoşayı ele geçirmelerinden sonra kullanılmayacak durumda olan Katedrale iki minare, mimber ve mihrap gibi ilaveler yaparak Ayasofya adı ile camiye çevrilmiştir. Kıbrıs, II. Sultan Selim tarafından fethedildiğinden caminin adı 1954 yılında “Selimiye Cami” olarak değiştirilmiştir.

Ay Katun · 20 Ağu 2008

TANDİ’NİN HAMAMI

Lefkoşa Kafesli Mahallesi’ndeki Atilla Sokağı’nda bulunan kesme taştan yapılmış bir yapıdır. 1900’lü yılların başında Çukur Bahçe’nin batısına Gosti Giryagu Tandi tarafından Rum ustalara yaptırtılmıştır. Planı itibariyle klasik Osmanlı hamam özelliği taşımaktadır. Hamam ilk aile hamamı olarak bilinmektedir. 1953 yılında sadece kadın hamamı olarak çalıştırılmaya başlanmıştır. 1963 yılındaki toplumlararası çatışmalarda soyunmalık kısmının taşlarıyla mertekleri mevzi yapımında kullanıldığından, o tarihten sonra fonksiyonunu tamamen yitirmiştir.

TURUNÇLU CAMİİ

Lefkoşa İplik Pazarı Mahallesindeki Kadınlar Pazarı Sokağında bulunan kesme taştan yapılmış bir yapıdır. Caminin giriş kapısı üzerindeki yazıtta, binanın Kıbrıs Muhassılı Seyit Mehmet Emin Ağa tarafından 1825 yılında yaptırıldığı kayıtlıdır. Yol seviyesinden daha yüksek bir platform üzerine oturmakta olan bina dörtgen planlı olup ahşap tavanı dört kemerle desteklenmektedir.
Cami, kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan enine dikdörtgen planlı bir yapıdır. Yenicami gibi L planlı son cemaat yerinin kuzey ön cephesinde yuvarlak sütunlar üzerine oturan çift merkezli altı sivri kemer, batı cephesinde ise dört sivri kemer bulunmaktadır. Caminin kuzey dış duvarı belirli aralıklarla üç dirsek tarafından desteklenirken güney dış duvarı da iki dirsek tarafından dsteklenmektedir. Bu dirsekler birbirlerine üst tarafta kemerlerle bağlanarak beş niş oluşturmaktadır. Bu nişlerin arasında harime girişi sağlayan bir kapı ile üç pencere bulunmaktadır.

JASMINE GARDEN HOUSE

Bu bina çok amaçlı aktiviteler için restore edilmiştir. Okul, ofis veya proje yürütme binası olarak kullanıma uygundur. Mutfak ve sağlık amaçlarıyla yeni malzemelerle eklemeler yapılmıştır. Avlu içerisinde ‘L’ şeklinde ve iki katlı olan binanın bahçesi arka taraftadır. Bütün odalar ana girişe açılır. Ayrıca zemin kattaki bütün odalar terasa açılır.Çok çeşitili insanlar tarafından ziyaret edilen Arabahmet bölgesine orta ve büyük ölçekte organizasyonlar sağlanması amacıyla yapılmıştır. Her ne kadar kiracılar 1998’deki restorasyondan itibaren değişmişse de bina herzaman aynı amaca hizmet etmiştir.

YENİ CAMİİ

Muhtemelen XIV.y.y’da inşa edilmiş bir Orta Çağ kilisesinden , 1571 yılında camiye çevrilmiş bir yapıdır. XVIII.y.y’da yıkılan caminin sadece minaresinin bulunduğu güneybatı köşesi ayakta kalabilmiştir. Camiinin yıkılması üzerine yakında bulunan şimdiki binadan faydalanma yoluna gidilmiştir. İbadete açık bulundurulan bu yapı, geniş ana mekanı ve son cemaat yeri revakları ile dikkat çekmektedir. Yapıya bağlı dört türbe bulunmakta ve bu türbelerin üzerinde birer lahit yer almaktadır. Kesme taştan yapılan bir yapıdır. Eski caminin yıkılmasından sonra yaklaşık 20 metre uzağına Menteşzade Hacı İsmail Ağa tarafından yaptırılan şimdiki cami enine dikdörtgen planlı bir yapıdır. Kuzey ile batı yönlerini, Turunçlu camisinde olduğu gibi, kemerli açıklıkları bulunan L şeklinde son cemaat yeri (veranda) çevrelemektedir. Son cemaat yerinin kuzeyde dört ve batıda ise üç kemerli açıklığı vardır. Batıdaki kemerler, ortasında basit bir mihrap bulunan bir duvarla son bulmaktadır. Buradaki mihrap ile cami içindeki mihrabın kıble duvarına paralel olmaması, caminin kıble yönünde bulunmaması ve cami harimine giriş kapısının Ortaçağ kemeri olması itibariyle yapının bir kiliseden çevrilme olabileceği öne sürülmüş olmakla birlikte, camide bir kiliseden dönüşme olabileceğine ilişkin başka herhangi bir iz mevcut olmadığı izlenimi edinilmektedir. Cami harimine girişi sağlayan ortaçağa ait kemerli giriş kapısının üst başında bir yazıt yer almaktadır.

ZEHRİ ÇEŞME (HASAN MUTALLİP ÇEŞMESİ)

Lefkoşa’da Zahra Sokağının Tanzimat Sokağı’na birleştiği köşede bulunmaktadır. Kesme taştan yapılmış, sekizgen planlı hazneli bir meydan çeşmesidir. 1910 yılında Hasan Mutallip tarafından Kanlı Mescit Çeşmesiyle birlikte inşa edilmiştir. 1977 yılında Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından aslına uygun olarak restore edilmiştir. Sekizgen alçak bir kaide üzerine oturmakta sekizgen planlı bir yapıdır. Sekiz yanındaki üç dilimli kemerlerin oluşturduğu küçük nişler içerisinde birer musluk bulunmaktadır.

Dr.Yalnızefe · 7 Eyl 2008

Bu güzel ve ayrıntılı bilgi paylaşımı için teşekkürler...
Emeğine sağlık.....

Ay Katun · 9 Eyl 2008

Dr.Yalnızefe' Alıntı:
Bu güzel ve ayrıntılı bilgi paylaşımı için teşekkürler...
Emeğine sağlık.....

Rica ederim,görevim,faydalı olması dileğiyle.

medetres · 22 Nis 2009

Cevap: Lefkoşa'nın Tarihi Mekanları

valla tekrar lefkoşa gözümün önüne geldi teşekkür eder emeğine sağlık derim

Ara

Lefkoşa'nın Tarihi Mekanları

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Ay Katun

New member

Dr.Yalnızefe

Dost Üyeler

Ay Katun

New member

medetres

New member