Orta Asya Stratejik Kavşağın Ortasında

CANBULAT

-Otağ Hanı-
Katılım
21 Mar 2008
Mesajlar
4,111
Tepkime puanı
0
Puanları
36
Konum
Tanrı Dağları Yaylağım, Orhun Nehri Sulağım
Orta Asya Stratejik Kavşağın Ortasında

Irak ve Afganistan’daki askeri operasyonlarını sürdüren Amerika için, Orta Asya’daki eski Sovyet cumhuriyetleriyle ilişkiler, stratejik açıdan kilit öneme sahip. Amerika’nın Sesi yazarlarından Margaret Basheer terörle küresel savaş çerçevesinde Orta Asya cumhuriyetlerinin önemini ve Amerika’nın bölgedeki politikalarını inceledi.
Orta Asya cumhuriyetleri, son derece stratejik bir kavşağın ortasında. Bölge ülkeleri Rusya, Çin, Afganistan ve İran’la çevrili. Muhafazakar görüşlü Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitüsü adlı düşünce kuruluşu uzmanlarından Elizabeth Dugan; Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan’ın bölgedeki Amerikan operasyonları açısından önemine şöyle özetliyor:
'Orta Asya ülkelerinin Irak, İran ve Afganistan’a yakınlığı, Amerika açısından stratejik öneme sahip. Üstelik, bölgedeki yoksul halkın, radikal İslam’ın hedefi haline gelmesi mümkün.'
Amerikan hükümeti de, çoğunluğunu Müslüman, aynı zamanda laik halkın oluşturduğu bölgenin radikal İslam’ın tehdidi altında olduğu yönünde kaygı belirtmişti. Yetkililer, El Kaide ve diğer terörist unsurların Orta Asya’da mevcut olduğuna ve potansiyel tehdit oluşturduğuna dikkat çekiyor. Bölgedeki Amerikan vatandaşlarına dikkatli olmaları uyarısında bulunan Washington, Amerikan çıkarlarını temsil eden kuruluşların terör saldırılarına hedef olabileceğinden kaygı duyuyor.
Bu arada Dışişleri Bakanının Güney ve Orta Asya ülkelerinden sorumlu yardımcısı Richard Boucher, Kongre’de bir komisyonda yaptığı konuşmada, Amerika’nın bölgede üç ayaklı bir politika izlediğini kaydetti:
'Genel anlamda istikrar, demokratik bir değişim süreci gerektiriyor. İstikrar, ekonomik kalkınma ve zenginliğin yolunu da açıyor. Biz dengeli bir şekilde, bu üç unsura dayalı bir politika izliyoruz.'
Güvenlik cephesinden bakıldığında, Orta Asya, Afganistan’daki Amerikan operasyonları açısından önemli bir konuma sahip. Özellikle de hava sahalarının kullanılması, yakıt ikmali gibi konularda bu ülkelere gereksinim duyuluyor. Kırgızistan’ın hava üsleri Amerika’nın kullanımına açık. Bunun yanı sıra Amerika, bölgede yasadışı uyuşturucu, silah ve insan ticaretiyle mücadelede de bu ülkelerle birlikte çalışıyor.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Boucher, Amerika’nın ekonomik işbirliği çabalarını ve uluslararası yatırımları teşvik ederek, bölgenin ekonomik açıdan canlanması için de çalıştığını belirtti. Boucher, Amerika’nın bölgedeki hedeflerinden birinin, Orta Asya’nın enerji kaynaklarının Afganistan’a uzatılması için mali destek sağlamak olduğunu söyledi:
'Bu projeden bütün taraflar kazançlı çıkacak. Afganistan’a ihtiyacı olan enerjinin sağlanmasına, Kırgızistan ve Tacikistan gibi ülkelerin de kazançlı çıkmasına yarayacak. Bu kaynakların kuzeyde Kazakistan’a, güneyde de Pakistan ve Hindistan’a uzatılması sayesinde, bölgedeki bütün enerji ağını birbirine bağlamayı umuyoruz.'
2006 yılında Amerika, Orta Asya ülkelerine sosyal, ekonomik ve demokratik alanlarda reformların teşvik edilmesi amacıyla, 170 milyon Dolar tutarında yardım yaptı. Ancak insan hakları örgütleri, bu çabaların sonuç vermediği görüşünde. Özgürlük Evi adlı kuruluşta görevli Paula Schriefer, bölge ülkeleri arasında bir tek Kırgızistan’ın özgürlüklerin genişletilmesi yönünde adım attığını söylüyor:
'Kazakistan ve Tacikistan özgürlükler konusunda hiç adım atmadı. Özbekistan ise, gerileme kaydetti ve özgür ülkeler listesinde en kötü durumdaki Türkmenistan’a katıldı. Bunlar dışında dünyanın en baskıcı rejimleri arasında yalnızca altı ülkenin daha adı geçiyor.'
Amerika Dışişleri Bakan Yardımcısı Richard Boucher, Washington’un Orta Asya’da önemli siyasi hedefleri bulunduğunu belirtti ve bu hedeflere ulaşmada başarısızlığın bedelinin ağır olacağını söyledi. Boucher, Amerika’nın bu bölgedeki desteğinin Afganistan’da istikrarın devam ettirilmesi açısından vazgeçilmez olduğunu bildirdi.
 
Üst