Nedenleri
Soğuk ısırması, uzun süre dondurucu soğukların etkisi altında kalma sonucunda, ciltte ve vücut dokusu altında donma olayının gerçekleşmesidir. Soğuk ısırmasının meydana geldiği bölge soğuk, sert, hissiz, ve solgun renkte olur. Eğer hemen tedavi edilirse, uzun dönemde soğuk ısırmasının etkisi görülmez. Ancak, hemen tedavi edilmediği takdirde, ameliyatla müdahaleyi gerektirecek düzeyde dokularda ciddi sorunlar oluşturabilir.
Soğuk ısırması, bir kaç saat boyunca aşırı dondurucu soğuklara maruz kalma sonucunda meydana gelebilir. Eğer hava rüzgarlıysa, soğuk ısırma riski artar. Beta-bloker ilaçlar ve ateroskleroz gibi dokulardaki kan akışını yavaşlatan etkenlerin tesiri altındaki insanlarda soğuk ısırması görülme riski daha yüksektir. Çok sıkı çizme ve eldiven de ayaklardaki ve ellerdeki kan akışını yavaşlatacağı için, soğuk ısırması riskini artırır.
Soğuk ısırması genellikle parmaklar, eller, ayaklar, burun ve kulaklar gibi bedenin uç noktalarında görülür, ancak bedenin her hangi bir bölgesinde de oluşabilir. Soğuk ısırması bir anda olabileceği gibi yavaş yavaş da ortaya çıkabilir. Eğer bedeninizde bir bölgede soğuktan dolayı karıncalanma, acı, ve morarma oluşmuşsa, yapmakta olduğunuz işi bırakmalı ve soğuktan etkilenen bölgeyi ısıtmalısınız. Mümkün mertebe soğukta kalmamalısınız.
Soğuk ısırmasından korunmanın en makul yolu, uygun bir şekilde giyinmektir, ve soğuk ısırması belirtilerine karşı duyarlı olmaktır.
Önlenmesi
• Mümkün olduğunca fazla kıyafet giymelisiniz. İnce fakat çok fazla giysi, tek bir kalın giysiden daha etkilidir. İki tane çorap giymelisiniz.
• Kuru kalmaya özen gösterin. Vücudunuz ıslandığında hızla ısı kaybeder. Su geçirmeyen kıyafetler giymelisiniz. Botlarınızın bileklerinizi de kaplamasına özen gösterin.
• Rüzgardan korunmalısınız. Rüzgar soğuk havada olduğu gibi vücut ısınızın hızla düşmesine neden olur. Su geçirmeyen kıyafetler ve botlar giymelisiniz.
• Başınızdan ısı kaybetmemek için bir şapka giyebilirsiniz.
• Eldivenlerinizin içine parmaksız eldiven giymelisiniz. Parmaksız eldivenler, ellerinizi eldivene göre daha sıcak tutar.
• Alkol almaktan sakınmalısınız, alkol vücut ısısının hızla düşmesine neden olur.
• Sigara içmemelisiniz, sigara ellerde ve ayaklarda kan dolaşımının yavaşlamasına neden olur.
• Eğer vücudunuzun bir bölgesinde soğuktan dolayı bir karıncalanma, acı veya uyuşukluk hisssediyorsanız, hemen o bölgeyi ısıtın. Ateşin karşısında veya o bölgeyi ovarak ısıtmaya çalışın, veya en iyisi soğuk yerden uzaklaşın. Bu semptomları göz ardı etmemelisiniz. Bunlar soğuk ısırması semptomlarıdır. Eğer o bölgede soğuk ısırması meydana gelmişse, etkilenen bölgeyi ovmayın veya direkt ateşe tutmayın. Daha fazla bilgi için,
Soğuk Isırmasının Tedavisi bölümüne bakabilirsiniz.
• Soğuk havada mahsur kalma riskine karşılık, arabanızda her zaman bir battaniye veya koruyucu giysiler bulundurun.
Unutulmaması Gerekenler
• Çocuklara ve yaşlılara dikkat etmelisiniz, çünkü üşüdüklerini haber veremeyebilirler.
• Beta-bloker ilaçlar alan veya ateroskleroz hastalığı olan kişilerde cilde kan akışı yavaşladığı için, özellikle bu kişilerin soğuk ısırmasına karşı daha dikkatli olmaları gerekir.
• Yorgun olduğunuzda, alkol aldığınızda veya yüksek yerlerde oksijen azlığına bağlı rahatsızlığınız oluşmuşsa, soğuk ısırması semptomlarına karşı hassasiyetiniz azalabilir.
Tedavisi
Eğer hipotermiyadan dolayı acı çekiyorsanız, öncelikli olarak hipotermiya tedavisine başlamalısınız ve ardından soğuk ısırmasını tedavi etmelisiniz.
Soğuk ısırması acil müdahale gerektiren bir durumdur. Eğer profesyonel yardım mümkün değilse, aşağıdaki yolları takip edebilirsiniz:
• Soğuktan etkilenen bölgeyi, hemen sıcak suya batırın ve 20-40 dakika boyunca 40C-43.3C suda tutun.
• Sıcak suyla müdahale çok acı verebilir. Acıyı dindirmek için, ağrı kesici alabilirsiniz. Soğuktan etkilenmiş bölgeyi sudan hemen çekmeyin, çünkü soğuğa karşı hassasiyet geri dönecektir.
• Eğer antiseptik çözelti (örneğin hidrojen peroksid) mevcutsa, bunu suya ekleyin.
• Sıcak su işe yaramazsa, soğuktan etkilenmiş bölgeyi bedeninizin sıcak bir yerine koyun (örneğin koltuk altınıza) veya nefesinizle ısıtmaya çalışın.
• Soğuktan etkilenmiş bölgeyi ovmayın veya masaj yapmayın.
• Eğer soğuktan etkilenmiş bölgede su kabarcığı oluşursa, kabarcığın patlamaması için gazlı bir bezle o bölgeyi sarmalısınız. Açık bir yarada ciddi bir enfeksiyon oluşabilir.
• Soğuktan etkilenmiş bölgeyi yukarda tutmalısınız.
• Eğer soğuk ısırması ayaklarda olmuşsa, hastanın yürümemesi gerekir.
• Ateşin önünde oturmak veya sıcak bir pedi etkilenen bölgeye koymak gibi direkt ısıyla temastan sakınmalısınız.
• Bir battaniyeyle rüzgardan korunmalısınız. Mümkün olduğunca vücudunuzu sıcak tutmalısınız.
• Sigara içmemelisiniz. Sigara, eller ve ayaklardaki kan dolaşımının yavaşlamasına neden olur.
• Alkolsüz sıcak içecekler için. Alkol, kanın sıcaklığını hızla kaybetmesine neden olur.
• Eğer soğuk ısırması görülen bölgenin tekrar donma ihtimali varsa, orayı ısıtmamalısınız. Bunun yerine, barınağa ulaşana kadar beklemelisiniz.
Hipotermiya
Hipotermiya, vücut sıcaklığının tehlikeli boyutlarda düşük olmasıdır. Normal vücut sıcaklığı 36.2 ile 37.5 arasında değişmektedir. Vücut sıcaklığınız normalin birkaç derece altına düştüğünde, vücut fonksiyonlarınız yavaşlamaya başlar. Eğer vücut sıcaklığınız çok düşük derecelere iner ve birkaç saat boyunca bu halde kalırsa, organlarınız zarar görebilir ve ölüm riski oluşur.
Hipotermiya Tedavisi
Hipotermiya acil bir durumdur ve hemen tedavisinin yapılması gerekir. Bu durumda hemen yardım istemeli veya 112’yi aramalısınız.
Eğer hipotermik bir kişinin yanındaysanız, ona yardımcı olmak için şunları yapabilirsiniz:
• Eğer hasta nefes almıyorsa veya kalbi durmuşsa, yapay solunum ve kalp masajına (CPR) başlamalısınız.
• Eğer hasta nefes alıyorsa:
- Soğuk ve ıslak kıyafetlerini çıkartın.
- Hastayı battaniyelere veya diğer kuru örtülerle sarın (mümkünse battaniyeleri ısıtın). Eğer dışarıda kalmak zorundaysanız, hastanın başını da sarın, ancak yüzünü kapatmayın ve soğuk yerle direkt temastan koruyun.
-Hastayı en kısa zamanda sıcak bir yere dikkatli bir şekilde taşıyın ve onu ısıtmaya başlayın.
Kana ihtiyaç duyan hayati organların yüzeylerinde hızlı kan akışını önlemek için, ısıtma yavaş yavaş yapılmalıdır. Eğer ısıtma işlemi uzman bir sağlık görevlisi tarafından yapılmıyorsa, şunlara dikkat edilmelidir:
• Hastanın üstündeki ıslak kıyafetleri çıkarmalı ve kuru giysiler giydirmelisiniz veya battaniyelerle hafifçe sarmalısınız.
• Eğer hasta uyanıksa ve boğulma tehlikesi yoksa, ılık içecekler verin.
• Hastanın ılık bir odada yavaş yavaş ısınmasını sağlayın.
• Hastaya ılık bir banyo yaptırabilirsiniz, ancak suyun sıcak olmamasına dikkat etmelisiniz.
Hipotermik bir kişinin bakımıyla ilgileniyorsanız:
• Hastaya
sıcak içecekler
vermemelisiniz.
• Hastayı bir şeyler yemesi veya içmesi için
zorlamamalısınız.
• Alkollü içecekler
vermemelisiniz.
• Cildinin soğuk bölümlerini ovalayarak veya masajla ısıtmaya
çalışmamalısınız.
• Hastayı ağır katmanlar halinde battaniyelere
sarmamalısınız.
• Hastanın yürümesine müsaade
etmemelisiniz.
• Sıcak su torbaları, ısıtıcı pedler, veya elektrikli battaniye
kullanmamalısınız.
Ağır hipotermiya görülen bir kişinin, en kısa zamanda hastaneye götürülmesi gerekir.
CPR için tıklayınız