Türkiye'de yeri
Koordinatlar:
38°57′57″K 41°3′3″D
Solhan (
Kürtçe: Bongilan,
Zazaca: Boglon),
Doğu Anadolu Bölgesi'nde
Bingöl iline bağlı bir ilçedir.
Konu başlıkları
Tarihçe
Solhan, ilçenin 2 km batısında yer alan Mezgeft adı ile anılan yerde, “Beglon” adında bir beyin yönetiminde kaldığı için bu ismi almıştır. Zamanla bu sözcük halk dilinde değişime uğramış, Boglon olarak anılmaya başlanmış,
1932 yılında da Solhan adını almıştır.
Solhan ve yöresinin tarihi ile ilgili kesin bilgi olmamakla birlikte, bu yöredeki yerleşimin Hititlere kadar uzandığı bilinmektedir. M.Ö. 2000 yıllarında
Fırat Nehri kıyısında Vasukani şehrini kurup bütün
Anadolu’ya yayılan
Hurriler, M.Ö. 1360'ta
Hititler'in
Toros Dağları'nı aşıp kendilerini sıkıştırması ve yeni krallık devrinde Şuppililuma Mitani prensini kendisine damat edinip himayesi altına almasından ötürü;
Harput,
Bingöl ve
Muş dolaylarında hakimiyetlerini kaybetmişlerdir. M.Ö. 1200 yıllarında
Hitit Devleti'nin yıkılması ile
Van bölgesinde yerleşen
Urartular batıya doğru genişleyerek Bitlis, Muş ve Bingöl’ü alıp Murat Irmağı Vadisine kadar ilerlediler. M.Ö. 745 yıllarında Asurlular'ın hakimiyetine geçen bölge , M.Ö. 612 yılında Med, Babil ve Urartuların saldırısıyla
Medlerin hakimiyetine geçmiştir. Daha sonra
İskender'in
Anadolu'yu ele geçirmesi ile, İskender İmparatorluğu sınırları içerisinde kalan yöre, Onun ölümünden sonra Seleukosların yönetimine girmiştir. Daha sonra da Romalıların eline geçmiştir.
Malazgirt Savaşı'ndan sonra,
Selçuklular'ın egemenliğine geçmiş, Moğollar'ın Anadolu’ya saldırıları ile, 1243 yılında
Kösedağ Savaşı'nda Selçuklular'ın yenilmesi sonucu Moğollar bölgeye hakim olmuşlardır. Bu dönemde, Diyarbakır'ı kendilerine yurt edinen
Akkoyunlular;
1394 yıllarında Bingöl, Erzurum, Erzincan'da da hakimiyet kurmuşlardır.
1473 yılında
Otlukbeli Savaşı'nda
Uzun Hasan'ın yenilmesi ile Solhan'ın da içinde bulunduğu bölge, Osmanlı Egemenliği'ne geçmiştir. Bundan sonra yörede İran Hakimiyeti görülse de
Şah İsmail’in
1514 Çaldıran Savaşı'nda Osmanlılara yenilmesiyle
Yavuz Sultan Selim tarafından Doğu Anadolu'da birlik tesisi görevini vezir
Bıyıklı Mehmet Paşa ile
Kürt beyi
İdris-i Bitlisi ne vermiştir. Vilayet nizamnamesi gereğince teşkilatlanmada Solhan ve Muş yöresi
1864 yıllarında Erzurum eyaletine bağlanmıştır.
I. Dünya Savaşı yıllarında kısa bir süre Rus işgali altında kalan Solhan,
1929 yılında nahiye olarak Muş iline bağlanmış,
1936 tarihinde de ilçe konumuna getirilerek Bingöl İli'ne bağlanmıştır.
Vilayetlerin yeniden teşkilatlanması sırasında
Solhan,
1864 yılında
Erzurum eyaletine bağlanmıştır. I. Dünya Savaşı yıllarında kısa bir süre
Rus işgaline uğramıştır.
1929 yılında nahiye olarak
Muş iline ve
4 Ocak 1936 tarihinde de Bingöl iline bağlanmıştır.
Coğrafya
İlçenin yüzölçümü 1114 km²'dir. Bunun il yüzölçümüne oranı % 13,71'dir. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1395 metredir. İl merkezine uzaklığı 60 km'dir. Bir doğa harikası olan
Yüzenada, bu ilçenin sınırları içindedir.
İlçenin 2 belediyesi, 27 köyü mevcuttur. Köyaltı yerleşim birimi (mezra) sayısı 133'tür. Belediye sınırları içinde 7 mahalle muhtarlığı vardır. Bunların 4 tanesi ilçe belediyesi, 3 tanesi de Arakonak Belediye sınırları içindedir.
Doğu Anadolu Bölgesi'nde,
Bingöl'ün bir ilçesi olan Solhan, doğusunda
Muş, batısında Bingöl, kuzeyinde
Karlıova ve
Varto, güneyinde de
Diyarbakır ve
Genç ilçesi ile çevrelenmiştir. İstanbul-İran transit yolu üzerinde olup, Bingöl İli'ne 60 km. uzaklıktadır.
İlçe, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek yayları üzerinde bulunmaktadır. İlçe topraklarının büyük bölümünü engebeli alanlar ve meralar oluşturmaktadır.
Güneydoğu Toroslar'ın devamı niteliğindeki dağlar ilçenin güney sınırlarından geçmektedir. Bölgedeki dağların yüksekliği 2000 m'yi geçer. İlçe topraklarının bir bölümü lav örtüsüyle kaplıdır. Bu engebeli arazi üzerinde bulunan dağların en önemlileri
Şerafetin Dağları'dır. İlçenin kuzeyini tamamen kaplayan Şerafetin Dağları'nın en yüksek noktalarını; 2388 m yükseklikteki Esentepe ve 2675 m yükseklikteki Şahin tepe oluşturmaktadır. Bu dağlar arasında geniş meralar yer almaktadır.
İlçenin en önemli akarsuyu
Murat Nehri'dır. İlçe dışında ise Buğlan Çayı Baz Deresi, Masala Deresi önemli akarsularıdır. İlçenin önemli yaylaları ise; Şerafetin, Ağması Çevkani, kuçekan, Kandil ve Kabak Yaylalarıdır.
Nüfus
İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 1
belde ve 26
köyden oluşmaktadır.
Yıl Toplam Şehir Kır 1965
[2] 13.400 1.968 11.432 1970
[3] 18.256 5.091 13.165 1975
[4] 23.481 7.014 16.467 1980
[5] 26.957 7.153 19.804 1985
[6] 30.524 9.059 21.465 1990
[7] 35.292 12.191 23.101 2000
[8] 33.604 14.325 19.279 2007
[9] 32.945 17.895 15.050 2008
[10] 32.975 15.950 17.025 2009
[11] 33.294 15.753 17.541 2011
[12] 33.496 16.080 17.416
Ekonomi
İlçenin ekonomisi büyük ölçüde hayvancılığa dayalıdır. Az miktarda da buğday, elma, ceviz, arpa, soğan ve dut yetiştirilmektedir.Son zamanlar da yeni organiza sanayinin kullanıma başlması ve küçük çaplı su parke gibi fabrikların açılmasıyla ekonomisinde bi kıpırdama beklenmektedir.
Kaynakça
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Solhan