Bu hususu İmam–ı Rabbânî Hazretleri 'Mektubât' adlı eserinde şöyle açıklar:
"Tasavvuf yoluna girmek, İslâmiyet'in inanılacak şeylerine îmanı kuvvetlendirmek içindir. Böylece kişinin îmanı, düşünerek anlamak zorluğundan kurtularak, görmüş gibi sağlam ve vicdânî olur ve derin bir îman hâsıl olur. Meselâ, Allah–u Teâlâ'nın varlığına ve bir olduğuna önce düşünerek veya başkalarından görerek inanan bir insana, tasavvuf yolunda ilerlemek nasip olunca, düşünerek ve işiterek olan îmanı; şimdi bularak, anlayarak hâsıl olur. ûŽmanı olgunlaşır. İnanılacak şeylerin hepsine de, böyle îman hâsıl olur.
Tasavvuf yoluna girmenin ikinci faydası, fıkıhta bildirilen vazîfeleri yapmakta kolaylık elde etmek ve nefs–i emmâreden ileri gelen güçlükleri yok etmektir. Bu fakir, iyi anladı ki, tasavvuf, İslâmiyet'in yardımcısıdır. İslâmiyet'ten başka bir şey değildir. Böyle olduğunu, mektû»blarımda, kitaplarımda açıkladım.
Sufilere göre insan bir âlem–i sağîr'dir, mikro kozmostur, zübde–i âlemdir. Akıl, bizi gizli güçlerimizi gerçekleştirmeye yönlendirir, hayatın temel amacını belirlememize yardım eder. Ancak varoluşsal sorunumuzu tek başına çözemez. O nedenle insan gerçek benliğe ulaşmalı, İnsan–ı Kâmil olmalıdır.
Ahsen–i Takvîm (yaratılmışların en güzeli) ile Esfel–i Sâfilin (aşağıların en aşağısı) arasında gidip gelen insan, hem bir mükemmellik imgesi barındırır, hem de kopuşla birlikte başlayabilecek bir bozulmaya meyillidir.
İnsan, eğer varoluşsal problemini çözmek için, ebedi olanı arar ve kendini aşmak isterse bilincini kurgu, yalan ve idollerden; kalbini de hırs, kıskançlık ve öfkeden temizlemelidir ki Ahsen–i Takvîm'e ulaşabilsin. (3)
Tasavvufta ruhsal gelişimin ilerleme aşamalarını temsil eden makamlar vardır. Her aşama kişiliğin daha mükemmel bir seviyeye dönüşmesine katkıda bulunur. İnsan gelişiminin yedi aşaması ve eşlik eden kişilik
gelişim düzeyleri şu şekildedir (4 )
Tevbe: Nefs–i Emmâre
Verâ: Nefs–i Levvâme
Zühd: Nefs–i Mülhime
Fakr: Nefs–i Mutmainne
Sabr: Nefs–i Râziyye
Tevekkül: Nefs–i Marziyye
Rızâ: Nefs–i Kâmile