Zürih ve Londra Anlaşmaları
İngiltere'nin McMillan Planı'nı 1 Ekim 1958'de yürürlüğe koymasının ardından Yunanistan'ın BM'ye başvurması üzerine başlayan görüşmeler sırasında, 18 Aralık 1958'de, Türkiye, İngiltere ve Yunanistan'ın Dışişleri Bakanları Paris'te bir araya geldiler.
Yunan Dışişleri Bakanı, Türk-Yunan Dostluk Antlaşması çerçevesi içinde Kıbrıs konusunda bir hayli ilerleme kaydedildiğin ve Yunanistan'ın ENOSİS (ilhak) isteğini ileri sürmesinin söz konusu olmadığını açıkladı.
Bu gelişmenin ardından Ocak 1959'da yine Paris'te 3 günlük bir toplantı daha yapıldı. Şubat ayının ilk haftasında ise Yunan ve Türk Dışişleri Bakanları Zürih'te bir araya gelerek Kıbrıs'ta bağımsız bir cumhuriyet kurulması konusunda anlaşmaya vardılar. Türkiye Başbakanı Adnan Menderes ile Yunanistan Başbakanı Karamanlis, 27 maddelik Zürih Antlaşması'nı 11 Şubat 1959'ta Zürih'te imzalayarak, bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti için ilk önemli adımı attılar
Sonraki günlerde, İngiltere ile Kıbrıs'ın Türkv e Rum toplumu temsilcileri Londra'da toplandılar. Makarios ve Rum temsilcilerin bazı konulardaki itirazlarına rağmen, 19 Şubat 1959'da Londra Antlaşması imzalandı.
11 Şubat 1959 tarihli Zürih ve 19 Şubat 1959 tarihli Londra antlaşmaları esas alınarak hazırlanan Kıbrıs Anayasası, Garanti ve İttifak Antlaşmaları da 15-16 Ağustos 1960 gecesi imzalanarak, Kıbrıs bağımsız bir cumhuriyet haline geldi. Bu antlaşmalarla Yunanistan "ENOSİS", Türkiye ise "taksim" tezlerinden vazgeçmişlerdir. 16 Ağustos 1960 günü 650 kişilik Türk alayı ile 950 kişilik Yunan alayı Magosa'da aynı saatte karaya ayak bastılar.
KAYNAK:
Çay, Abdulhaluk Mehmet-; Kıbrıs'ta Kanlı Noel-1963, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1989, s. 43-44.