Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya Chrome kullanmalısınız.
AZERBAYCAN'DA BAĞIMSIZLIK HAREKETİ VE 20 OCAK KATLİAMI
http://www.hedefturan.com/modules.php?name=Forums&file=posting&mode=quote&p=96247 17 Ocak’ta Bakü’de bir milyonun üzerinde kişinin toplandığı bir miting düzenlenerek “gasp edilmek” istenen halkların istikrarını, ülke düzenini bozanların cezalandırılmalarını, devletin otoritesini kullanarak asayişi temin etmesini istemişti. Nitekim 19 Ocak tarihine kadar meydanı boşaltmayan halkın hür iradeye sahip olma kararlılığı 19 Ocakta doruk noktasına ulaşmıştır. Artık AHC de duruma hakim olmakta zorluk çekmekte ve dalga-dalga akın ederek Azatlık meydan’ına gelen kitleyi kontrol altında tutmaya çalışmaktaydı. 19 Ocak 1990, saat 19-27’de Azerbaycan Devlet televizyonu, SSCB KGB’si tarafından bombalandı ve Azerbaycan halkı o gün Moskova yönetimi tarafından ilan edilmiş olan olağanüstü halden habersiz bırakıldı.
Dönemin Eski Sovyetler Birliği Başkanı Mihail Gorbaçov’un sivil halka ateş açması talimatıyla 19 Ocak’ı 20 Ocak’a bağlayan gece saat 01.00’da Sovyet Ordusu ve Ermeni Taşnakları’nın propaganda kampanyaları doğrultusunda Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de misli görülmeyen kanlı bir katliam gerçekleştirildi. 19 Ocak gecesi Bakü Devlet Üniversitesinden halen de görüştüğüm mücadele arkadaşım, öğrenci arkadaşım Eluca Atalı ile Bakü’de Rus silahlarının her tarafa alevler saçtığının bizzat şahidiyiz. Gece yarısı en modern silahlarla silahlanmış Kızıl Ordu karadan, havadan ve denizden Bakü’ye girerek korumasız halkın üzerine ateş yağdırmaya başlamıştı. Hiç acıma duygusu olmadan ağır silahlarla kadın, çocuk, yaşlı demeden herkese vahşice saldırdı. Önlerine geçen herkes kurşuna dizilmişti. Resmi bilgilere göre 134 sivil vatandaş ve 37 Azerbaycan askeri şehit olurken 770 sivil ve 80 asker yaralanmış 76 kişi AHC fallarından oluşan 400 kişi gözaltına alınarak Rusya’nın çeşitli hapishanelerine götürülmüş, 48 kişi kaybolmuştu.
20 Ocak günü her kes yakınlarını ve dostlarını aramak için sabahın erken saatlerinde sokak ve meydanlara inmişti. Bakü ve Sumgayıt’ta Rusların açtığı ateş sonucu delik-deşik edilmiş binalar, Azatlık Meydanı (Geçmiş Lenin) ve XI. Kızıl Ordu meydanında öldürülmüş, tank paletleri altında ezilmiş insanlar, kana boyanmış caddeler akıl almaz ve korkunçtu. Azerbaycan’ın özgürlüğü uğruna mücadele edenler hunharca katledilmiş, Bakü savaş meydanına sokaklar ise kan gölüne dönüşmüştü. Kan rengindeki karanfiller şehitlerin üzerini kırmızı bir örtü gibi örtmüştü. Azerbaycan’ın özgürlüğü uğruda mücadele eden ve Rus tanklarının altında sürüklenen halkın aydınları, şimdiki mankurt iktidar yönetiminde hiç bir demokratik hakları olmadığından ülkeni terk ederek, muhacir hayatı yaşamaktadırlar. Ülkeni terk etmeyenler ise cezaevlerinde çürütülmektedir.
Bölgede 20 Ocak sonrası milliyetçilik ruhunun güçlenmesi, dolayısıyla İran İslam Cumhuriyeti’nin olayları analiz ettikten sonra tarafsız yön alması Güney Azerbaycan’da protestoları doruk noktaya ulaştırdı. Tahranda yaşayan Güney Azerbaycanlı öğrenciler büyük bir Ermeni karşıtı kampanya başlatarak Ermenistan Büyükelçiliği’nin önünü kınayıcı protestolar sahnesine çevirdiler. Kuzey Azerbaycan bağımsızlığı, Güney Azerbaycan aydın, öğrenci ve üniversitelilerinde derin bir özedönüş, etkisi bırakmıştı. Azerbaycan’ın bütünlüğü uğrunda şimdi de mücadele eden özellikle de Azerbaycan Türklerinin Milli Mücadele Önderi Ebülfeyz Elçibeyin en yakın çevresinde olan Güney Azerbaycan Türklerinin Kuzey Azerbaycan’ın bağımsızlığının kazanılmasında çok büyük hizmetleri olmuştur.
1990 yılı dolayısıyla kanla gelen bir yılı 19 seneyi daha geride bıraktık. 20 Ocak günü Bakü’de ve Azerbaycan’ın diğer bölgelerinde gerçekleştirilen katliamlar, Azerbaycan halkının bağımsızlık mücadelesini durdurmak üzere planlanmış eylemlerdi. Fakat olay sonrasında Azerbaycan Türklerinin gösterdiği mücadele örneği, onun bağımsızlık yolundaki adımlarının engellenemez niteliğini ortaya koymuştur.
1990 20 Ocak katliamı Azerbaycan halkının hafızasından hiçbir zaman silinmemesi gereken bir faciadır. 20 Ocak günü canından ve kanından geçen kardeş ve bacılarımız, şehitlik mertebesine yükselerek, bizlere örnek oldular. Bizim vazifemiz ise şimdi Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü ve ikiye bölünmüş Azerbaycan’ın bütünlüğünü sağlamak ve Azerbaycan’ın bütünlüğü uğrunda hiç durmadan mücadele etmektir.
Sevil İrevanli Atilla
Araştırmacı