HDMI
http://tr.wikipedia.org/wiki/HDMI#searchInput
High-Definition Multimedia Interface
HDMI Kablosu ve HDMI Grubu Logosu
TürüDijital Ses ve Görüntü BağlayıcısıÜretim TarihçesiTasarımcıHDMI GrubuTasarım Tarihi
Aralık 2002Üretici
Hitachi,
Panasonic,
Philips,
Sony,
Toshiba vs.Üretim Tarihi
2003Yerini Aldığı Teknoloji
DVI (Rakip teknoloji, kesin bir üstünlük sağlamadı.)Yerine Geçen Teknoloji
UDI (Birçok firma desteğini durdurdu.)
DisplayPort (2008 ve sonrası üretime geçmesi planlanan, birçok firma tarafından desteklenen yeni standard)ÖzelliklerÇalışırken Takabilme/SökebilmeEvetHarici BağlantıEvetSes Sinyali
PCM,
DVD-Audio,
Super Audio CD,
Dolby TrueHD,
DTS-HD Master AudioGörüntü Sinyali
480i,
480p,
576i,
576p,
720p,
1080i,
1080p,
1440p vs.Veri Sinyali-Genişlik350
Mpixel/sBant Genişliği10.2
Gbit/sPin Sayısı19Pin Görünümü
HDMI Bağlayıcı Girişi (Dişi)
TürÖzellikPin 1VeriTMDS Data2+Pin 2-TMDS Data2 ShieldPin 3VeriTMDS Data2–Pin 4VeriTMDS Data1+Pin 5-TMDS Data1 ShieldPin 6VeriTMDS Data1–Pin 7VeriTMDS Data0+Pin 8-TMDS Data0 ShieldPin 9VeriTMDS Data0–Pin 10-TMDS Clock+Pin 11-TMDS Clock ShieldPin 12-TMDS Clock–Pin 13CEC-Pin 14YedekReserved (N.C. on device)Pin 15-SCLPin 16-SDAPin 17-DDC/CEC GroundPin 18Güç+5 V PowerPin 19Hot Plug AlgılamaÇalışırken Söküp Takabilme Algılaması
HDMI ya da tam adıyla
High Definition Multimedia Interface (okunuşu: hay definişın maltimedya intırfeys).
2003 yılında ses
(audio) ve görüntü
(video) verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir. HDMI; blu-ray disk çalar, HD-DVD disk çalar, bilgisayar, oyun konsolu, dijital uydu alıcısı gibi cihazları uyumlu ses ve görüntü cihazlarına (ör. "HD Ready" LCD televizyon) bağlar. 2006 yılında HDTV kameralar ve dijital fotoğraf makinelerinde de görülmeye başlamıştır.
RF(
koaksiyel kablo),
composite video,
component video,
S-Video,
SCART,
VGA gibi analog görüntü arayüz standartları ile
DVI gibi dijital arayüz standartlarına alternatif olarak telif haklarını güvence altına almayı amaçlayan ve erişim kontrolü sağlayan DRM (
Digital Rights Management) teknolojisini beraberinde getirmektedir.
DVI ile geri uyumlu olup, ek olarak ses de taşımaktadır.
Piyasaya sürülen ilk HDMI bilesenli cihazı
Pioneer üretildi. Örnek Modeller
Pioneer DV-668AV DVD Oynatıcı ve
Pioneer PDP-434HDE plasma televizyon.
Genel
HDMI standart, gelişmiş ve yüksek tanımlı video ile çok kanallı ses sinyallerinin tek kablo üzerinden taşınmasını destekler.
DVB (
-T,
-S,
-C) ve
ATSC gibi
MPEG sıkıştırma yapılmış video verisinin akışını tanımlayan dijital TV standartlardan bağımsızdır. Bu tür veriler bir dekoder ile tamamen çözülmüş (sıkıştırılmamış video) olarak HDMI çıkışına yönlendirilir.
Cihazlar farklı sürümlere (ör. 1.0 veya 1.3) göre üretilmektedirler. Tüm sürümler aynı kabloları kullanmakla beraber veri aktarım kabiliyetleri farklılık gösterir. Örneğin ilk sürüm 1080p60 desteğine sahipken 1.3 sürümü 340MHz band genişliği ile
WQXGA(2560x1600) desteğine sahiptir.
HDMI aynı zamanda 8-kanal, 192KHz, 24-bit sıkıştırılmamış ses desteği ile beraber
Dolby Digital ve
DTS desteğine de sahiptir. Sürüm 1.3 ile beraber
Dolby TrueHD ve
DTS-HD Master Audio gibi kayıpsız sıkıştırma yöntemleri de desteklenmeye başlamıştır.
HDMI dijital video (DVI-D veya DVI-I) taşıyan
DVI arayüzü ile uyumludur. Bu arayüz (
DVI) birçok bilgisayar ve ekran kartında kullanılmaktadır. Yani DVI-D çıkışı olan bir cihaz uygun adaptör veya kablo ile HDMI girişi olan bir monitöre bağlanabilir. Ancak ses bağlantısı veya uzaktan kumanda fonksiyonları mümkün olmayacaktır.
Hitachi,
Matsushita Electric Industrial (
Panasonic/
National/
Quasar),
Philips,
Sony,
Thomson (RCA),
Toshiba, ve
Silicon Image gibi üretici firmalar HDMI için destek vermektedirler.
Özellikler
Standart ile beraber protokol, elektriksel karakteristik, kablo ve konnektör için mekanik ve elektriksel özellikler tanımlanmıştır.
Konnektör
Her biri farklı alanlara hitap eden 3 farklı konnektör tanımlanmıştır.
Tip-A konnektör 19 pin'lidir. 13.9mm genişliğinde ve 4.45mm yüksekliğindedir. Elektriksel olarak tek-hatlı
DVI-D ile uyumludur.
Tip-B daha yüksek çözünürlükleri (ör.
WQSXGA (3200x2048)) destekler ve 29 pin'lidir. Çift-hatlı DVI-D ile elektriksel olarak uyumludur. 21.2mm genişliğe sahiptir.
Tip-C taşınabilir cihazlar için tasarlanmıştır. Tip-A gibi 19 pin'lidir ama boyutları daha küçüktür.
Kablo
HDMI teknolojisi standart bakır kabloları kullanmak üzere tasarlanmıştır. Standart gerekli performansı tanımlamakla beraber kablo uzunluğunda herhangi bir kısıtlama belirtmemiştir.
CEC Kanalı
CEC (Consumer Electronics Control) uygulamada opsiyonel olmakla beraber kablo bağlantısının yapılması zorunludur. Bu kanal;
- AV Link protokolünü kullanır.
- Uzaktan kumanda fonksiyonları için kullanılır.
- Çift yönlü tek-kablo seri veri yolu ile haberleşir.
Bu özellik 2 şekilde kullanılmaktadır:
- Kullanıcı tek kumanda ile birçok CEC destekli cihazı kontrol edebilir,
- CEC destekli cihazlar birbirlerini kontrol edebilirler.
İçerik Koruma
HDCP (
High-bandwidth Digital Content Protection) uyumluluğu HDMI standardına uyumluluğun bir parçası olarak tanımlanmıştır.
Sürümler
HDMI 1.0HDMI 1.1HDMI 1.2HDMI 1.3
Sürüm tarihi09 Aralık 200220 Mayıs 200422 Ağustos 200522 Haziran 2006
Fiş TipiTip ATip A ve B*Tip A ve B*Tip A ve C (Mini HDMI)
max. Veri genişliği165 MHz165 MHz165 MHz350 MHz
max. Transfer4,95 GBit/s4,95 GBit/s, 10 GBit/s4,95 GBit/s, 10 GBit/s10,2 GBit/s
max. Resim Formatı1080p, 60 Hz1080p, 60 Hz1080p, 60 Hz1440p, 120 Hz
Renk Paleti24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC)24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC)24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC)24/30/36/48 Bit RGB
30/36/48 Bit YCbCr (YCC)
Ses Formatı8-Kanal,
Dolby Dijital, dts,
MPEGHDMI 1.0 gibi + DVD-AudioHDMI 1.1 gibi + SACDHDMI 1.2 gibi + Dolby TrueHD, dts-HD
Gelişmeler--HDMI 1.2a (14 Aralık 2005)
CEC desteği
Uzaktan kumanda desteğiHDMI 1.3a (10 Kasım 2006)
Tip C Fişi Modifiye edildi,
daha iyi Uzaktan kumanda desteği
*(Tip B gelistirilmis olmasina ragmen hic piyasa sürülmedi.)