Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya Chrome kullanmalısınız.
KETEN TOHUMU
OMEGA-3 ( N-3 ) yağ asitleri içeren besinlerin
sağlığımız açısından önemini belgeleyen
araştırma sonuçları arttıkça, beslenme uzmanları,
doktorlar ve tüketicilerin, balık yağı ve keten
tohumuna ilgileri arttı. Bu ürünlere yönelişin
artmasındaki diğer önemli unsur da,
vücudumuzun üretemediği N-3 yağ asitlerinin,
mutlaka dışarıdan besin yoluyla alınmasının
gerekliliği.
Keten tohumu yüksek oranda çoklu doymamış yağ
asitleri, düşük oranda doymuş yağ asidi, yüksek oranda lifle birlikte bol miktarda
potasyum, az miktarlarda ise magnezyum, demir, bakır, çinko ve çeşitli vitaminler
içerir. 100 gr. keten yağı 13.4 mg. E vitamini, 100 gr. keten tohumu ise yaklaşık 450
kcal. içerir daha uygun sanki. Keten tohumunun amino asit profili soya ununa benzer
özellikler gösterir.. İçerdiği N-3 yağ asiti oranı, (Omega-6 nın yaklaşık dört katıdır)
çözünebilir ve çözünemez liflerce zenginliği ve bir çeşit bitkisel östrojen olan
lignanların en zengin kaynağı olması nedeniyle keten tohumu beslenme uzmanları
tarafından sıklıkla önerilir. Lignanlar, hormonlara bağlı kanser türlerinde (göğüs,
prostat vb.) seks hormonlarına müdahale ederek kansere karşı koruma yapar; tümör
hücrelerinin büyümesini engeller. Keten tohumunda bulunan lignanlar birer doğal
SERM''dir (östrojeni seçerek alan modülatörler); östrojen kullanımının zararlarından
korurken tüm diğer olumlu etkilerinden de yararlanmayı sağlarlar. Örneğin; östrojenin
kemiklerde bağlantı kurup büyümeyi sağlamasına izin verirken; hasar verebileceği
göğüs ve rahim içi gibi hassas bölgelere girmesine izin vermezler. Fazladan bir
hücre büyümesi olmadığında kanser riski azalır. Keten tohumu 100 gramda toplam
240.6 mg. bitkisel östrojen içerirken, birçok diğer gıda maddesinde bu 100 gramda
17 mg.''ı geçmez.
İçerdiği lifin yaklaşık olacak üçte ikisi suda çözünemeyen, geri kalanıysa çözünen lif
özelliğini taşır.
Suda çözünmeyen lifler dışkı yoğunluğunu arttırarak, bağırsak geçiş zamanını
azaltarak kabızlığı önleyici, bağırsakları yumuşatıcı etki yaparlar.
Keten tohumunda bulunan suda çözünür lifler (mucilage zamkı/sakızı) kan şekeri
seviyesini korur, kolesterol seviyesini düşürürler. Beslenmedeki yüksek lif miktarının
kanser önleyici etkileri de söz konusudur.
Beslenmede ideal yağ asidi dengesini sağlamak için, ana yağımızı tekli doymamış
yağ asidi oranı yüksek soğuk sıkım zeytinyağı olarak seçmeli, doymuş ve trans yağları
(hidrojene) minimuma indirmeli, tahıla - ekmeğe bağlılığımızı düşürmeli, bol bol yeşil
yapraklı gıdalar tüketmeli ve mutfağımızı keten tohumuyla takviye etmeliyiz.
Keten tohumu içerdiği alfa-linolenik asit (N-3 yağ asitlerinin en önemli üyesi)
açısından besinlerin en zenginidir. Alfa-linolenik asitin bir kısmı, vücutta uzun zincir N-
3 yağ asitleri EPA ve DHA ya dönüşürler ki bunlar iyi kolesterolü yükseltir, yüksek
tansiyonda düşürücü etki yapar, kanın pıhtılaşma eğilimini azaltır, plazma trigliserid
düzeyini, aritmi riskini azaltır. Dolayısı ile alfa-linolenik asitin koroner kalp hastalığı
riskini azalttığı tespit edilmiştir. Keten tohumu üzerine yapılan araştırmalar, düzenli
keten tohumu kullanımının dolayısı ile alfa linolenik yağ tüketiminin, arterioskılerozun
(damar sertliği) gelişmesini önleyebileceğini, iltihabi hastalıklarda olmalı ve oto
bağışıklık rahatsızlıkları nda etkili olabileceğini göstermektedir. N-3 dengeli
beslenmenin kanseri engelleyici özellikleri de tespit edilmiştir. Yağ asitleri dengesinin
N-6, doymuş yağ asitleri ve trans yağlar tarafına kayması sadece daha az N-3
tüketmemiz anlamına gelmemekte aynı zamanda bu yağlar, alfa-linolenik yağ asitinin
uzun zincir N-3 yağ asitlerine dönüşmesi engelleyerekte vücudumuz N-3 yağ
asitlerinden gerekli faydayı sağlamasını engellemiş olurlar.
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 650x468 and weights 232KB.
Keten tohumunu doğal ürün dükkanlarından veya aktarlardan temin edebilirsiniz.
Tazeliğini anlamak için çimlenip çimlenmediğine bakabilirsiniz, eğer çimlenmiyorsa
aldığınız yere iade ediniz. Keten tohumları sert olduğundan dikkatli bir çiğnemede bile
yeterince öğütülemeyebilirler, bu da yeterince sindirilmeden vücuttan atılmalarına
sebep olur. Öğütülmüş keten tohumunun sindirimi çok daha kolaydır. Keten
tohumlarını öğüterek yersek onun şifalı özelliklerinden daha fazla faydalanabiliriz.
Keten tohumunu öğütmek için karabiber veya kahve el değirmenleri ya da bu tip
tohumları öğütmek için özel olarak üretilmiş elektrikli öğütücüler kullanılabilir
(ülkemizde bulunmaktadır) . Keten tohumu oda sıcaklığında bir yıl tazeliğini korur.
Öğütülmüş keten tohumu ise 30 gün boyunca hava geçirmez kapaklı bir kavanozda
buzdolabında saklanabilir.
Batıda fırıncılık sektörü tüketicinin talebini karşılamak üzere karışık tahıl ekmeklerine
öğütülmüş keten tohumu ekleme yoluna gitmiştir.
Öğütülmüş keten tohumu ayrıca hazır karışımlarda (kekler vb), dondurulmuş hamur
işlerinde ve hazır eritilerek servis yapılan ürünlerle gıda endüstrisine girmiştir. Ayrıca
tavuklara keten tohumu yedirilerek elde edilen N-3 çe zenginleştirilmiş yumurtalar da
vardır.
Sizler de mutfakta keten tohumunu el altında bulundurarak, onu öğütülmüş halde
salatalarınıza, yoğurdunuza, müslinize serpebilir, fırında yaptığınız hamur işlerine
katabilir, pilavdan çorbalara, tatlılardan tuzlulara her yemeğinizde kullanabilirsiniz.
Günlük 2000 kcal.'' ye eşdeğer besin tüketen bir insan için günde 1 çorba kaşığı
öğütülmemiş keten tohumu kullanımı N-3 yağ asitleri kullanımı açısından yeterli katkıyı
sağlayacaktır.
Yaptığınız hamur işlerinde her bir bardak unun içinden 2 çorba kaşığı un alıp yerine 2
çorba kaşığı öğütülmüş keten tohumu katabilir veya yağca bir değişim yapmak
istiyorsanız her 1 ölçü yağ yerine 3 ölçü öğütülmüş keten tohumu katabilirsiniz.
Laboratuar çalışmalarında öğütülmüş veya öğütülmemiş tohumların fırında 2 saat
boyunca 178 derece sıcaklıkta N-3 yağ asitlerini ve lignanlarını neredeyse hiç
yitirmediği tespit edilmiştir. Fakat keten tohumu yağı iyi bir N-3 yağ asiti kaynağı olsa
da, tohumdaki lif ve lignanlarını yitirmiştir. Keten tohumu yağının kullanım esnasında
ısıya maruz bırakılmaması tavsiye edilmektedir (yemekler piştikten sonra ve
salatalarda) .
Geleneksel tedavide kullanımı
Keten tohumu antimantari, antimitoz ve antioksidan özellikler taşır.
Keten tohumlarında bulunan müsilaj, bağırsakta su çekip şişerek,mekanik müshil
olarak tesir eder. Ketenin bu etkiyi göstermesi biraz zaman alır fakat tahriş yapmama
gibi önemli bir avantaja sahiptir. Yine bu özelliğiyle diğer müshillere nazaran daha
uzun süre kullanılabilir. Ayrıca içerdiği yağda müshil yapıcı etkiye destek sağlar.
Eski Mısırlılar zamanından beri bu amaçla kullanıldığı bilinmektedir.
Yine müsilajın yumuşatıcı etkisinden dolayı gastrit, mide ülseri gibi sindirim sistemi
tahrişlerinde de kullanılır.
Bu amaç için günde bir kez tercihen yatmadan önce 1-2 çay kaşığı tohum
yenir, üzerine 2 bardak su içilir.
Öksürüğe, nezleye, üşütmeye karşı 1 çorba kaşığı keten tohumu 3 fincan suda 10
dakika kaynatılır; 3-5 dakika bekletilip süzüldükten sonra içilir.
Bu çayın buharı burundan teneffüs edilir.
Akciğer hastalıkları ve zatürede 80 gr. keten tohumu 40 gr. rezene tohumuna
karıştırılarak az sıcak suda lapa yapılır ve iki tülbent arasına konarak göğse ve sırta
yerleştirilir.
Çıban, gece yanığı ve eziklerin iyileştirilmesinde 80 gr. keten tohumu ile 40 gr
ebegümeci lapası yapılarak yaranın üzerine konur.
Böbrek ağrısı ve kramplarda iki çay kaşığı keten tohumu 6 fincan suda 10
dakika kaynatılıp, 5 dakika bekletilip süzülür.
KETEN TOHUMUNU HAYATINIZA SOKUN
10 bin yıldır gıda olarak da kullanılan keten bitkisi, etkili bir gençlik, sağlık ve güzellik
kaynağı
Keten tohumunu hayatınıza sokun
Keten tohumunda yok yok; Kolesterol düşürücü, felç, kanser, unutkanlık önleyici,
bağırsak çalıştırıcı ve temizleyici etkisi bunlardan birkaçı. Uzmanlar, sıvı şeklinde,
salataların üzerine serpiştirilerek veya günde bir çorba kaşığı şeklinde tüketmeyi
öneriyor.
Sağlık açısından pek çok yararı var keten tohumunun. Yüksek oranda lif, Omega-3,
Omega-6 yağ asitleri, protein, B12 vitamini, mineral ve amino asit içeren keten
tohumu, özellikle mide-bağırsak sistemindeki sorunlar, fazla kilolar, yüksek kolesterol,
yüksek kan şekeri, kemik zayıflığı, kalp-damar sağlığı, romatizmal hastalıklar, bazı
deri hastalıkları, yaralar, solunum yolu rahatsızlıkları üzerinde olumlu etki yapıyor.
Anadolu''nun hemen hemen her yerinde yetişmesine rağmen, aslında keten
tohumunun, layık olduğu ilgiyi pek de göremediğini söyleyebiliriz. Hatta Türkiye''de
birçok doktor bile keten tohumunun şifa dağıttığından habersiz. Oysa, günde bir çorba
kaşığı keten tohumu sayesinde pek çok hastalıktan uzak durmak mümkün...
Şifa kaynağı
Latince adı ''Linum Usitatissimum'' ile keten, dünyada tarımı yapılan ilk ürünler
arasında yer alıyor. Sadece dokumacılıkta, kumaş yapımında değil, yaklaşık 10.000
yıldır gıda olarak da kullanılıyor keten bitkisi. Vatanının Mısır olduğu düşünülüyor.
Çünkü milattan en az 5000 yıl önce Mısırlılar keten bitkisini, mumyaları sarmak için
yetiştirmeye başlamışlar. Ancak artık Türkiye ve Hindistan dahil, tüm dünyada
yetişiyor. Uzmanlara göre sağlık açısından ketenin özellikle tohumlarından ve
yağından yararlanmak gerekiyor. Keten tohumunun yararlarından söz eden Eskişehir
Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Başkanı Prof.
Dr. Hüsnü Can Başer, keten tohumunun özellikle mide-bağırsak sistemindeki
sorunlara karşı iyi geldiğini ve içerdiği yüksek oranda Omega-3 yağ asitleri
sayesinde, adeta bir şifa kaynağı olduğunu söylüyor. Ayrıca Anadolu Üniversitesi
Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi (TBAM) kurucusu ve eski müdürü
olan Başer, "Keten tohumunun, ayrıca kolon kanserini önleyici etkileri hayvan
deneylerinde de gösterilmiştir. Keten tohumu içeren gıda takviyeleriyle kandaki
kolesterol seviyesinde de düşme gözlenmiştir. Klinik çalışmalarda keten tohumu
destekli gıdaların kanser ve lupus nephritis gibi hastalıklarda olumlu etki yarattığı
gözlenmiştir. Keten tohumu, kalp-damar hastalıklarını da önler. Ayrıca eklem
romatizmasındaki yararlı etkilerinin keten tohumunda yüksek oranda bulunan linolenik
asit ve sekoizolarisirezino l''den ileri geldiği sanılmaktadır" diyor. Uzmanlar, keten
tohumunu mutlaka yaşamımıza dahil etmemiz gerektiğini vurguluyorlar. Bunun en
önemli nedenlerinden biri de Omega-3 yağ asitleri. Keten tohumunun, adeta bir
somon balığı kadar Omega-3 içerdiğini belirten uzmanlar, bu yağların özellikle kalp
sağlığı açısından vazgeçilmez olduğunu belirtiyorlar. Prof. Başer, "Keten tohumu uzun
zincirli Omega-3 yağ asitlerine dönüşen alfa-linolenik asitçe (ALA) zengindir. Balık
yağları gibi, bu yağ asitlerinin eksikliğini gidermek amacıyla bitkisel bir kaynak tercih
edenler için gıda takviyesi olarak kullanılabilir. Optimum ALA miktarı günde bir veya
iki tatlı kaşığı (2-9 g) keten yağı alınmasıyla temin edilebilir. Tohum içinde yağ iki yıl
süreyle muhafaza olur. Yağ elde edildikten sonra dikkatle saklanmalı, raf ömrü
etiketine yazılmalı, ısı ve ışıktan korunmalıdır. Yağı dondurarak saklamak en iyi yoldur"
diyor. Hem dövülmüş keten tohumu hem de keten tohumu yağının, çeşitli kronik
hastalıkların tedavisinde, özellikle de kalp rahatsızlıkları nın önlenmesinde ve hormona
bağlı kanserlerden korunmada ümit vaat ettiğini belirten Başer, keten tohumunun
normal diyetin parçası olarak gıda maddelerine katılarak rahatlıkla kullanılabileceğ ini
söylüyor. Başer, "Güvenirliğinin yüksekliği ve başka ilaçlarla etkileşmemesi nedeniyle
ideal bir gıda bütünleştiricidir" diyor.
Zayıflatıcı özelliği de var
Keten tohumunu özellikle kadınlar için cazip kılan en önemli özelliği ise, zayıflatıcı
özelliğe sahip olması. Tokluk hissi uyandırarak kişinin daha az yemek yemesine yol
açıyor. Zayıflatıcı özelliği, aslında içerdiği Omega-3 yağ asitlerinden kaynaklanıyor.
Tıpkı balık gibi etkisi var keten tohumunun. Keten tohumu, somon balığı kadar
Omega-3 yağı içeriyor. Günde 1 yemek kaşığı alındığında ayda ortalama 4-5 kilo
verilebilir. Ancak tabii ki bu, kişiden kişiye ve bünyeden bünyeye de değişir. Bir
uzmana danışmak çok önemli. Nedense ''doğal'' gıdaların veya bitkilerin zararsız
olduğuna inanılır Türk toplumunda. Oysa bir bitki de bilinçsiz kullanıldığında sağlık
sorunlarına yol açabiliyor. Suyun bile fazlası zarar. Keten tohumunu da dozunu
kaçırarak tüketirseniz, bağırsaklar fazla yumuşar ve vücut aşırı su kaybeder.
Dolayısıyla aşırı kilo kaybı olur. İdeali günde bir yemek kaşığı. Ama kilo sorununa göre
alınması gereken dozaj değişebilir. Aslında bu dozajı insanlar kendileri de
ayarlayabilirler. Bağırsaklar fazla yumuşamayacak şekilde kullanılırsa dozu
kaçırılmamış olur.
Bilinen ciddi bir yan etkisi yok
Susama benzeyen, ancak kahverengi olan, parlak bir madde keten tohumu. Özellikle
gıda sanayisinde, başta ekmekler, kurabiyeler, börekler olmak üzere pek çok unlu
mamullere katılarak da kullanılıyor. Keten tohumunu yağ, tohum, ya da öğütülmüş toz
şeklinde kullanmak mümkün. Doğal Tıp Derneği Başkanı Dr. Ender Saraç, "Amaca
göre kullanım şekli değişir. Bazen kabuklu, bazen de kabuksuz tüketmek gerekebilir.
Yeterince posalı, lifli gıda tüketmeyen insanlara bunu öğütmeden vermek daha yararlı.
Çekirdek haliyle, posalı, lifli şekilde tüketmek daha iyi. Normal hazım yapabilen bir
insan, çekirdek haliyle tüketebilir. Bazı kişilerde belki gaz yapabilir, ama bu kişilere
de keten tohumunun üzerine bir fincan rezene çayı içmelerini öneriyorum ve sorun
ortadan kalkıyor. Keten tohumunun bilinen ciddi bir yan etkisi yok" diyor. Keten
tohumunun en büyük etkisi, müshil, yani bağırsakları çalıştırıcı olması. Uzmanlar
özellikle de kabızlık sorunu olan kişilere keten tohumunu öneriyorlar. Genellikle
tohumların tüketildiğini, ancak son yıllarda keten tohumu yağının da yaygınlaşmaya
başladığını belirten Saraç, "Keten tohumu yağı bağırsakları çalıştırırcı, temizleyici ve iç
organların yüzeylerini rahatlatıcı olarak kullanılıyor. Ayrıca cildi yumuşatıyor ve
öksürüğe karşı iyi geliyor. Kolay bozulan bir şey değil. Yani herhangi bir kavanozda
uzun süre saklanabilir. Ayrıca ağız boşluğu, boğaz ve diş eti rahatsızlıkları nda
gargara olarak da kullanılabilir. Öksürükte, gıcıkta, ses kısıklığında ve de gastrit gibi
mide sorunlarında da olumlu etkisi var" diyor. Keten tohumunun ciddi miktarda B12
vitamini içerdiğini de sözlerine ekleyen Saraç, özellikle vejetaryenlerin keten tohumu
alımına dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor. Saraç, "Son yıllarda dünyada
vejetaryenlik çok arttı. Vejetaryenlerin en çok dikkat etmesi gereken konular ise
kansızlık açısından demir, çinko ve B12 vitamini. Demir ve çinko doğadaki pek çok
bitkide var. Ama hayvanlar ve hayvansal protein dışında B12''nin yüksek oranda
bulunduğu tek gıda keten tohumu.. Dolayısıyla keten tohumu, özellikle vejetaryenler
için Vitamin B12 açısından çok gerekiyor."
Her gün 1 çorba kaşığı keten tohumu yeterli olabilir. Keten tohumu aynı zamanda
Omega-3 yağ asitlerinden de çok zengin. Omega-3 de hayvansal kaynak dışında
özellikle keten tohumu, semizotu ve fındıkta bulunuyor. Omega-3, özellikle kalp
krizine, pek çok damar hastalıklarına, bazı bağışıklık sistemi hastalıklarına, romatizmal
hastalıklara, bazı cilt hastalıklarına karşı korunmak için gerekli. Somon balığındaki
kadar Omega-3 var keten tohumunda. Son yıllarda keten tohumu, östrojene benzer
maddeler içerdiği, menopoza bağlı şikâyetleri azalttığı için de tüketilmeye başlandı.
Ancak uzmanlar, menopoz dönemi şikâyetlerini gidermek için sadece keten
tohumuna değil, bir hekime de başvurulması ve doktor kontrolünde olunması
gerektiğini vurguluyorlar.
Keten tohumuyla genç kalın
Anti-aging, dünyada ve Türkiye''de de gittikçe yaygınlaşmaya başladı. İnsanlar ''genç
yaşlanmak'', zayıf kalmak, formunu korumak için adeta birbirleriyle yarışıyorlar. İşte
uzmanlara göre, keten tohumunun burada da olumlu etkileri var. Keten tohumunun
yaşlanmayı geciktirdiği belirten Saraç, "Keten tohumundaki Omega-3, Vitamin B12
ve lifler, hücreleri genç tutarak yaşlanmayı geciktiriyorlar. Zayıflatıcı özelliği de var bu
tohumların. Keten tohumu hem kabızlık oluşmasına engel oluyor hem de çok lifli
olduğu için de suyla, sütle ya da başka sıvılarla şişerek tokluk hissi de sağlıyor. Ancak
aşırı miktarda alınırsa, sonuçta bunda da yağ ve vitamin olduğu için zayıflatıcı etkisi
olmaz. Ama 1 veya 1 buçuk çorba kaşığı keten tohumu, günlük tüketim açısından
yeterli" diyor. Keten tohumunun yararlarının pek bilinmediğine, dolayısıyla insanların
bunu pek fazla tüketmediklerine değiniyor uzmanlar. Oysa Türkiye''nin her köşesinde
bulunan bu minik tohumlar, hem sağlığa hem de ekonomik olduklarından keseye de
hitap ediyorlar.
Keten tohumunun yararları