Altaylı Şamanistler kıyamet'e "Kalgançı Çak" adını vermişlerdir.
"Kalacak olan çağ" anlamına gelmektedir W.Radloff (Proben I, 167-170) ve V.I. Vertibitsky (Altayskie inorodtsı 114-117) tarafından "Kalgançı Çak" ı tasvir eden iki rivayet tespit edilmiştir.
Birincisi Televütler'e, ikincisi Telengitler'e aittir. Televütler'in rivayetinde:
" Kalgançı çak geldiği zaman gök demir, yer sarı bakır olur. Hanlar hanlara saldırır, uluslar birbirine kötülük düşünür.
Katı taşlar ufalanır, sert ağaçlar kırılır. Kişi bir dirsek kadar küçük olur. Başparmak kadar erkek olur. Erlerin dizgini kısa olur. Ayak takımı bey olur. Baba çocuğunu, çocuk babasını tanımaz.
Yaban soğanı pahalı olur. At başı kadar altına bir kap yemek verilmez. Ayak altında altın bulunu onu alacak kimse bulunmaz."
Altay Türkleri, birgün dünyanın sonunun geleceğine
inanırlar. Bu gelecek son güne, yani kıyamete
"kalgancı çak" derler.
Türkiye Türkçesinde karşılığı
kalacak olan çağ demektir. Kıyamet inanışına göre,
birgün insanlar çok azacak, günahtan korkmayacaklar
ve kötülükler alıp başını gidecek.
İyilik ilahı Ülgen bu kötü insanlardan uzaklaşacak ve Erlik yeryüzüne yaklaşacak.
Dünyada iyi güçler ile kötü güçler savaşatutuşacaklar. Milyonlarca insan ölecek.
Nihayet bir Ülgen kalacak ve o "ölüler kalkın" diye bağırınca,bütün cesetler yeniden dirilecek.
Teleüt Türklerine göre; "kalgancı çak" geldiğinde gök
demir, yer sarı bakır olur.
Hükümdarlar birbirleriyle savaşır, halklar kötülük düşünmeye başlar. Sert taşlar ufalır, katı ağaçlar kırılır.
İnsanların boyu bir dirsek kadar kısalır. Oğul babayı, baba oğulu tanımaz.Telengütlerde de buna benzer rivayetler anlatılır. Bu zaman geldiğinde töre bozulur, tepeler çalkalanır,
demir üzenginin dibi delinir, çuvaldızın deliği yırtılır.
Toplumun düzeni bozulur.