Sanatkar Padişahlar
--------------------------------------------------------------------------------
Osmanlı padişahları sanatçı ve ilim adamlarını koruyup kollayan büyük hükümdarlardı. Her biri büyük bir âlim olan bu padişahların bu insanları korumalarının yanında sanatçı ruhu sahip olanları da vardı.
Sanatçı olan padişahlar şunlardır
Sultan Dördüncü Murad (1612-1640) 17. Osmanlı padişahı olan Dördüncü Mehmed şiir ve musiki ile yakından ilgilenen birisidir. Şiirlerini Muradi mahlası ile yazmıştır. Aynı zamanda bestekâr olan Dördüncü Mehmed'in Şah Murad mahlasını taşıyan 15'e yakın saz ve söz besteleri vardır.
Sultan Birinci Mahmud (1696-1754) 24. Osmanlı padişahı olan Birinci Mahmud çağında Türk musikisinin en canlı ve değerli dönemlerinden biri yaşanmıştır. Bu dönemde dev bestekârlar yetişmiştir. Kendiside bestekâr olan Birinci Mahmud Sebkati mahlası ile şiirler yazmış ve eserler bestelemiştir. Bestelerinden sadece birkaç saz eseri günümüze ulaşabilmiştir.
Sultan Üçüncü Selim (1761-1807) 28. Osmanlı padişahı olan Üçüncü Selim Türk musikisinin en büyük bestekârlarından birisidir. Ney üfleyip, tambur çalan padişahın hem şehzadelik, hem padişahlık yılları Türk musikisinin en parlak dönemini oluşturur. Döneminde yeni makamların bulunmasına yol açmış ve musikiye çok önemli gelişmelerin yaşanmasına olanak sağlamıştır. İlhami mahlası ile şiirler yazmış ve bu şiirleri bir divanda toplamıştır. Suzidilara, Arazbarbuselik, Nevahent, Kürdi, Şevkefza, Nevabuselik, Rast-ı Cedid gibi makamları düzenlemiş; Ayin, Durak, Peşrev, Kar, Murabba, Beste, Ağır Semai, Yürük Semai, Şarkı, Köçekce ve Saz Semaileri bestelemiştir.
Sultan İkinci Mahmud (1786-1839) 30. Osmanlı padişahı olan İkinci Mahmud Adli mahlası ile yazdığı şiirler son derece değerli eserlerdir. Üçüncü Selim'in musiki zevkinden ve terbiyesinden etkilenmiştir. Ney üflemiş ve tambur çalmıştır. Sözleri de kendisine ait olan Hicaz Kalender'i en ünlü eseridir.
Sultan Abdülaziz (1830-1876) 32. Osmanlı padişahı olan Abdülaziz ney ve lavta çalardı. Çeşitli saz ve sözlü eserler bestelemiş olan padişahın Şevkefza, Evcara ve Muhayyer makamlarında bestelediği eserler günümüze kadar gelmiştir. Aynı zamanda Sultan Abdülaziz'in oğlu Şehzade Osman Efendi (1874-1927) klasik formun en değerli bestecileri arasındaydı. Kız torunu Sultan Gevheri ise hem değerli bir bestekâr, hem de usta bir sazendeydi. Tambur, ud, lavta ve kemençe çalardı.
Sultan Mehmed Vahdeddin (1861-1926) 36. ve son Osmanlı padişahı olan Mehmed Vahdeddin piyano ve kanun çalardı. Eserlerinin önemli bölümü şarkı türünde olup hepsi günümüze kadar gelmiştir.
Sanatkâr olan bu padişahların yanında zanaatkâr olan Osmanlı padişahları da vardır.
Zanaatkâr padişahlar da şunlardır
Sultan Birinci Mehmed Yay ve Kiriş ustası, Kürüşçü adıyla anılırdı.
Sultan İkinci Mehmed Bahçıvandır.
Sultan Birinci Selim Kuyumcudur.
Kanuni Sultan Süleyman Kuyumcudur.
Sultan İkinci Selim Hacıların Hac yolunda kullanmaları için hilal şeklinde asalar yapardı.
Sultan Üçüncü Murad Ok yapardı.
Sultan Üçüncü Mehmed Kaşık ustasıdır. Okçuların kullandığı özel yüzükler yapardı.
Sultan Birinci Ahmed Kaşık ustasıdır. Okçuların kullandığı özel yüzükler yapardı.
Sultan İkinci Abdülhamid Kakma ve Süsleme sanatıyla ilgilenmiştir.
Cihanı engin hoşgörüleriyle yönetmiş olan bu padişahlar belki de bu hoşgörüyü ilgilendikleri sanat ve zanaat dallarıyla kazanmışlardır.
Her biri ilim yönünden kutup olan ecdatlarımıza lâyık evlatlar olmaya çalışmalıyız. Bu büyük ecdatlarımıza Allah'tan rahmet diliyorum. Mekanları cennet olsun.