1795 yılında Prusya ile Avusturya, çok aç gözlüce hareket edip, Rusya ile anlaşmışlar ve gayet bozuk bir ‘Cumhuriyet’ usulüyle idare edilen Lehistan’ı (Polonya), iki taraftan kuvvet sevk ederek işgal etmişlerdir. Böylece Osmanlı devletinin kuvvetten düşmesi yüzünden, bir devlet daha tarihten silinmişti.
Lehistan ancak 123 sene sonra, yani 1. Dünya Savaşı’nın akabinde konusunu Türkiye’nin teşkil ettiği bir efsaneden de kuvvet alarak yeniden kurulacak fakat Polonya ismini alacaktır. Yüzyıldan fazla anlatılan efsane şudur:
“Ülkelerini paylaşılmasından sonra Leh vatanperverleri, kendi devletlerinin istiklalinin, ancak Türkler tarafından temin edileceğine inanmışlar; hatta halk arasında aziz olarak tanılan bir zatın bu konudaki beyanı da, milletinin kalbinde yıllardır yaşamıştır. Bu Leh azizi: “Türkler Wistül Nehri’nde atlarını suladığı zaman Lehistan’ın istiklaline kavuşacağını” ifade etmiştir. Nitekim senelerce sonra Galiçya’da Avusturya ve Alman ordularıyla birlikte, Rusya’ya karşı harekete geçen bir Türk Süvari Fırkası, atlarını Wistül Nehri’nde sulamışlar; bunun üzerine bütün Leh halkında genel bir hareket baş göstermiş ve vaktin geldiği ifade edilerek, istiklal faaliyeti hızlanmıştır. Bu hareketi idare eden gizli Leh istiklal fırkaları, halkta meydana gelen bu eğilimi hızlandırmışlar ve batı devletlerinin desteği ile hürriyetlerine kavuşmuşlardır. Bu hareketin başında bulunan Mareşal Pildatsky’de Polonya Devlet Reisi olmuştur.
Bu zat, Türklerin Polonya varlığı için ifade ettiği büyük manayı anlamış ve yalnız Türkiye ile değil, Rusya içindeki Türk dünyasıyla da yakından alakadar olmuştur; Rusya idaresinden kaçan Türk vatanperverlerini himaye etmiş; onların kültürel ve siyasi faaliyetlerine yardım etmiştir.”
Esir bir milletin hafızasında asırlarca saklanmış; atların görünmesiyle istiklale kavuşulacağını, nesillerden nesillere aktarılmış, nihayet bu tatlı hatıranın gerçekleştiği inancı bütün bir milleti. Ayaklandırmış ve istiklaline kavuşturmuştur.